Jak powinna wyglądać prawidłowa higiena intymna u kobiet?
Higiena intymna kobiet do niedawna była dość mocnym tematem tabu. To, jak dbałyśmy o nasze okolice intymne, zależało głównie od tego, gdzie się urodziłyśmy, gdyż międzynarodowe wytyczne dotyczące ich właściwej pielęgnacji powstały oficjalnie dopiero w 2011 roku w Wielkiej Brytanii1. W Polsce powszechna wiedza na ten temat wciąż jest w powijakach, dlatego niejednokrotnie mogłaś usłyszeć, że „wystarczy zwykłe mydło”. Ten artykuł powstał, by rozwiać wszystkie mity na ten temat. Dowiesz się, jak dokładnie powinna wyglądać prawidłowa higiena intymna kobiet zalecana przez lekarzy ginekologów.
Co znajdziesz w artykule?
- Kilka słów wstępu o sromie i pochwie
- Jak powinna wyglądać prawidłowa higiena intymna kobiet?
- 10 zasad i antyzasad, które pomogą Ci zadbać o higienę intymną
- Kiedy domowa higiena intymna nie jest wystarczająca?
Kilka słów wstępu o sromie i pochwie
Fizjologia sromu i pochwy w dużym stopniu warunkuje to, jak powinna wyglądać właściwa pielęgnacja miejsc intymnych, dlatego, zanim przejdziemy do głównego tematu, wprowadzimy małą dawkę teorii.
Srom to ogół narządów zewnętrznego układu płciowego kobiety (wargi sromowe większe i mniejsze, przedsionek pochwy i łechtaczka). Jest pierwszą linią obrony dróg rodnych przed infekcją intymną. Zanieczyszczenia często gromadzą się w fałdach warg sromowych, a ich zwiększona wilgotność sprzyja rozwojowi drobnoustrojów, co może skutkować nieprzyjemnym zapachem. Wartość pH sromu jest stała w ciągu całego życia i wynosi od 3,5 do 4,7.
Pochwa jest kanałem włóknisto-mięśniowym, który rozciąga się od otworu w sromie aż do szyjki macicy. Składa się głównie z mięśni gładkich wyścielonych nabłonkiem płaskim. Co ciekawe, pH pochwy zmienia się w ciągu życia:
- u dziewczynek pH pochwy wynosi 7,0
- w wieku rozrodczym poziom pH obniża się do 3,8-4,4,
- natomiast u kobiet w wieku menopauzalnym ponownie podwyższa się osiągając poziom 6,5-7,0 (bez terapii hormonalnej)2.
Jeśli jesteś na naszym blogu nie pierwszy raz, to pewnie wiesz, że pH wpływa na skład mikrobioty, czyli drobnoustrojów, które zamieszkują dany obszar. Możesz o tym przeczytać więcej w naszym artykule, w którym opisujemy, jak pH skóry warunkuje jej wygląd.
Bakterie okolic intymnych a zdrowie intymne kobiet
Bakterie zasiedlające Twoje miejsca intymne w dużym stopniu warunkują częstotliwość występowania infekcji intymnych. Jeśli mikrobioty sromu i pochwy nie są prawidłowe, to z dużym prawdopodobieństwem będziesz doświadczać nieprzyjemnych dolegliwości, takich jak: grzybicze lub bakteryjne infekcje intymne.
Dla zdrowia okolic intymnych niezbędne jest utrzymanie kwasowego pH, które zapewnia odpowiednie warunki do rozwoju bakterii komensalnych („dobrych” bakterii) i chroni przed rozwojem chorobotwórczych drobnoustrojów. Za zdrowie intymne nie odpowiada wyłącznie jeden rodzaj bakterii2. Do niedawna taką rolę, przypisywano bakteriom z grupy Lactobacillus, która wytwarza kwas mlekowy (popularne pałeczki kwasu mlekowego). Jednak ostatnie doniesienia naukowe przeczą temu stwierdzeniu3.
Mamy także złą wiadomość dla prawie każdej współczesnej kobiety: stres zwiększa ryzyko bakteryjnych infekcji intymnych4. Mechanizm stojący za tym zjawiskiem jest dość skomplikowany, jednak spróbujemy przedstawić to w uproszczeniu: stres powoduje zmniejszenie ilości bakterii odpowiedzialnych za wytwarzanie kwasu mlekowego, co przyczynia się do wzrostu pH, a tym samym stworzenia niekorzystnego środowiska bakteryjnego i zwiększonego wydzielania cytokin prozapalnych5.
Infekcje intymne w ciąży a stres
Badania wskazują, że stres w ciąży może być jednym z głównych czynników warunkujących występowanie bakteryjnych infekcji intymnych. Kobiety, które miały wyższy poziom chronicznego stresu, były ponad 2 razy częściej narażone na infekcję bakteryjną w porównaniu do kobiet, które miały niski poziom kortyzolu (poziom określany był według Skali Odczuwalnego Stresu Cohena PSS-10)6.
Jak powinna wyglądać prawidłowa higiena intymna kobiet?
Wytyczne Royal College of Obstetricians and Gynaecologists (RCOG) oraz komisji z Bliskiego Wschodu i Azji Środkowej jasno określają, że kobiety w każdym wieku potrzebują zadbać o codzienną higienę intymną7.
Jeśli więc kiedykolwiek usłyszałaś, że produkty do higieny miejsc intymnych są jedynie marketingowym wytworem, to wrzuć takie stwierdzenie między bajki. Stres, antybiotyki, tabletki antykoncepcyjne czy nieprzewiewne podpaski wpływają na mikrobiotę i pH miejsc intymnych, co wymusza na współczesnych kobietach potrzebę specjalnej pielęgnacji8
Czym myć okolice intymne?
Do higieny intymnej wybieraj specjalistyczne płyny lub żele do miejsc intymnych, które są przeznaczone do dbania o delikatne okolice ciała. Żel do higieny intymnej powinien mieć kwasowe pH8. Warto także zwrócić uwagę, czy wybrany żel lub płyn do higieny intymnej zawiera kwas mlekowy lub laktobionowy.
Badania wskazują, że preparaty z takimi składnikami mogą pomóc w zapobieganiu nawrotowym infekcjom intymnym poprzez wspieranie prawidłowego pH8. Musimy jednak podkreślić, że choć są pomocne w zapobieganiu, to w przypadku obecności upławów czy pieczenia, nie zastąpią profesjonalnego leczenia. Infekcja intymna powinna być leczona specjalistycznymi preparatami wskazanymi przez lekarza.
Dlaczego zwykłe mydło nie pomoże Ci zadbać o higienę intymną?
Zwykły płyn do kąpieli lub mydło mogą wpłynąć na podwyższenie fizjologicznego odczynu sromu i pochwy, co będzie osłabiać ich naturalną barierę ochronną8. Podmywanie okolic intymnych wyłącznie wodą także nie będzie dobrym pomysłem, gdyż może powodować wysuszenie skóry i swędzenie sromu, co zwiększa ryzyko infekcji8.
10 zasad i antyzasad, które pomogą Ci zadbać o higienę intymną
Stosowanie odpowiedniego preparatu do okolic intymnych nie pomoże Ci na długo, jeśli będziesz popełniać błędy, które sprzyjają namnażaniu drobnoustrojów chorobotwórczych. Zdrowie intymne kobiet zależy od wielu innych czynników, dlatego poniżej przygotowałyśmy zbiór 10 zasad, które pomogą Ci prawidłowo dbać o higienę intymną poza łazienką.
| ✔️ Do mycia miejsc intymnych używaj dłoni. | ❌ Unikaj gąbek czy szczotek, które mogą podrażniać okolice intymne. Ich nieprawidłowe przechowywanie może sprzyjać namnażaniu różnych mikroorganizmów, które mogą źle wpływać na prawidłową mikrobiotę miejsc intymnych. |
| ✔️ Do higieny intymnej używaj specjalistycznych preparatów, które mają kwasowe pH. Najlepiej sprawdzą się produkty z kwasem mlekowym lub laktobionowym. | ❌ Unikaj mycia stref intymnych mydłem, zwykłym żelem pod prysznic czy intensywnie pachnącymi preparatami, które neutralizują nieprzyjemny zapach. Zdrowy mikrobiom powinien zadbać o brak nieprzyjemnego zapachu i uczucie świeżości bez dodatkowych upiększaczy. |
| ✔️ Codziennie zmieniaj bieliznę. | ❌ Nie noś tej samej bielizny kilka dni z rzędu. |
| ✔️ Noś bieliznę wykonaną z naturalnych materiałów, które zapewniają prawidłową cyrkulację powietrza. | ❌ Unikaj syntetycznych tkanin, które utrudniają przepływ powietrza i mogą powodować nawracające infekcje intymne. |
| ✔️ Myj okolice intymne raz dziennie, najlepiej pod prysznicem, oraz dodatkowo po wizycie na siłowni, w saunie, jacuzzi czy po stosunku. | ❌ Unikaj długich kąpieli (w szczególności gorących) oraz częstego podmywania. |
| ✔️ Noś luźniejsze ubrania, jeśli cierpisz na nawracające infekcje intymne. |
❌ Unikaj ubrań, które są bardzo obcisłe w okolicach intymnych, gdyż mogą one powodować nieprzyjemne dolegliwości związane z otarciami i podrażnieniami.
|
| ✔️ W czasie owulacji czy menstruacji często zmieniaj wkładki, podpaski lub tampony. | ❌ Unikaj noszenia tych samych produktów higienicznych dłużej niż 3 godziny, gdyż wilgotne i ciepłe środowisko może sprzyjać namnażaniu szkodliwych drobnoustrojów. |
| ✔️ Depiluj okolice intymne w sposób bezpieczny, by uniknąć podrażnień. | ❌ Unikaj agresywnej depilacji maszynką lub stosowania standardowych środków do depilacji (np. pianek), które nie są przeznaczone do miejsc intymnych, gdyż mogą one osłabiać naturalne środowisko i sprzyjać infekcjom. |
| ✔️ Oczyść okolice intymne przed i po stosunku. | ❌ Nie pozostawiaj na sromie wydzieliny partnera, gdyż może zaburzać prawidłową mikroflorę okolic intymnych. |
| ✔️ Zadbaj o prawidłowy sposób podcierania, czyli „od przodu do tyłu”. | ❌ Nigdy nie podcieraj się „od tyłu do przodu”, gdyż wówczas przenosisz bakterie kałowe z okolic odbytu do pochwy i sromu. |
Kiedy domowa higiena intymna nie jest wystarczająca?
Powyższa prawidłowa higiena intymna kobiet może nie przynieść Ci oczekiwanych rezultatów, jeśli masz już infekcję intymną. Gdy doświadczasz zaczerwienienia, podrażnienia lub upławów, którym towarzyszy nieprzyjemny zapach, to warto zgłosić się do lekarza. Szybka interwencja lekarska pomoże Ci poprawić prawidłowe środowisko miejsc intymnych, a poznane zasady higieny intymnej pomogą Ci uniknąć takich sytuacji w przyszłości.
Uwaga: Nigdy nie bagatelizuj infekcji intymnych
Częste infekcje mogą być objawem ogólnoustrojowej choroby, a nieleczone mogą w przyszłości sprzyjać nietrzymaniu moczu lub nawet być powodem niepłodności9. Narządy płciowe pełnią istotną rolę w zachowaniu dobrej kondycji narządów rodnych, dlatego warto dbać o higienę intymną na co dzień, by uniknąć poważnych problemów zdrowotnych w przyszłości.
Bibliografia:
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7789027/#bibr16-1745505717731011
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7789027/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3063603/
- https://www.mdpi.com/2076-2607/11/2/298
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30319548/
- https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/11573838/
- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7789027/#bibr16-1745505717731011
- https://www.mdpi.com/2076-2607/11/2/298
- https://www.ajog.org/article/S0002-9378(20)31193-5/fulltext