Kwas glikolowy – właściwości, działanie i skutki uboczne

Niewiele składników zyskało taki status gwiazdy, jak kwas glikolowy. Jest ceniony zarówno przez dermatologów, jak i kosmetologów, jako jedno z najskuteczniejszych narzędzi w walce z wieloma problemami skórnymi – od trądziku, przez przebarwienia, aż po oznaki starzenia. Czym dokładnie jest, jak działa i jak bezpiecznie włączyć go do swojej rutyny, aby cieszyć się jego spektakularnymi efektami? Na te wszystkie pytania znajdziesz odpowiedzi w naszym artykule!

Co znajdziesz w artykule?

1. Czym jest kwas glikolowy?
2. Jak działa kwas glikolowy?
3. Na co działa kwas glikolowy? Dla kogo jest polecany?
4. Kwas glikolowy – przeciwskazania do stosowania
5. Z czym nie łączyć kwasu glikolowego?
6. Z czym można łączyć kwas glikolowy?
7. Jak stosować kwas glikolowy?
8. Jakie stężenie kwasu glikolowego wybrać?
9. Jaki krem po kwasie glikolowym stosować?
10. Po jakim czasie widać efekty po kwasie glikolowym?
11. Kwas glikolowy w kosmetykach BasicLab

Czym jest kwas glikolowy?

Kwas glikolowy należy do grupy kwasów alfa-hydroksylowych, szerzej znanych jako kwasy AHA. Pozyskuje się go naturalnie z trzciny cukrowej. To, co czyni go wyjątkowym na tle innych kwasów AHA (takich jak kwas migdałowy czy mlekowy), to fakt, że posiada najmniejszą masę cząsteczkową. Dzięki tej właściwości jest w stanie wnikać głębiej i szybciej w warstwy naskórka, co czyni go jednym z najskuteczniejszych kwasów AHA stosowanych w kosmetologii.

Co lepsze: retinol czy kwas glikolowy?

Nie ma jednoznacznej odpowiedzi, ponieważ oba składniki są „złotym standardem" w codziennej pielęgnacji skóry dojrzałej, ale działają w zupełnie inny sposób.

• Kwas glikolowy działa głównie na powierzchni skóry i w płytszych warstwach naskórka. Jego siłą jest eksfoliacja – usuwanie martwych komórek i natychmiastowe odświeżenie wyglądu cery.
• Retinol działa głębiej i wolniej, przyspieszając cykl odnowy naskórka od wewnątrz.

Wybór zależy od głównego problemu – jeśli zależy Ci na szybkim wygładzeniu, rozjaśnieniu i walce z niedoskonałościami, kwas glikolowy może być strzałem w dziesiątkę. W zaawansowanych kuracjach przeciwstarzeniowych często stosuje się je naprzemiennie (nigdy w tej samej rutynie!), aby czerpać korzyści z obu mechanizmów działania.

Jak działa kwas glikolowy?

Kwas glikolowy to składnik o wielokierunkowym działaniu. Jego siła tkwi w zdolności do pracy na wielu poziomach naskórka jednocześnie. Jak działa kwas glikolowy w codziennej pielęgnacji?

• wyrównuje koloryt skóry i rozjaśnia przebarwienia,
• redukuje widoczność zmarszczek,
• poprawia jędrność skóry,
• redukuje zmiany trądzikowe,
• reguluje wydzielanie sebum,
• wspiera barierę hydrolipidową.

Z czego wynikają właściwości kwasu glikolowego?

Wszechstronne działanie kwasu glikolowego jest dość dobrze potwierdzone w artykułach naukowych, które szczegółowo wyjaśniają mechanizmy działania tego kwasu. Postaramy się jak najprościej przedstawić, co stoi za tym, że ten składnik aktywny może wpływać na...

Właściwości rozjaśniające

Przebarwienia (hiperpigmentacja) to nic innego jak nadmierne nagromadzenie melaniny (barwnika skóry) w komórkach naskórka. Kwas glikolowy radzi sobie z nimi na dwa sposoby.

Po pierwsze, poprzez swoje silne właściwości złuszczające, przyspiesza cykl odnowy komórkowej. To sprawia, że komórki z nadmiarem barwnika są szybciej usuwane z powierzchni skóry, a na ich miejsce pojawiają się nowe, o prawidłowym kolorycie. To główny mechanizm, dzięki któremu rozjaśnia przebarwienia pigmentacyjne i utrwalone przebarwienia pozapalne (np. te po trądziku) ¹.

Niektóre badania sugerują, że kwas glikolowy może dodatkowo ograniczać wytwarzanie melaniny, co pomaga zapobiegać powstawaniu nowych plam. W efekcie skóra odzyskuje jednolity wygląd, a kuracja skutecznie likwiduje przebarwienia ².

Właściwości przeciwstarzeniowe

Działanie kwasu glikolowego sięga znacznie głębiej niż tylko powierzchniowa eksfoliacja. To fakt potwierdzony w badaniach naukowych, który dotyczy również stężeń kosmetycznych, choć efekty te są zależne od regularności i czasu stosowania.

Jego małe cząsteczki poprzez wpływ na komórki skóry inicjują kaskadę procesów regeneracyjnych. Działają na fibroblasty – kluczowe komórki odpowiedzialne za produkcję "rusztowania" Twojej skóry. W odpowiedzi na tę stymulację, fibroblasty intensywnie zwiększają produkcję kolagenu, elastyny i glikozaminoglikanów, w tym kwasu hialuronowego. To właśnie ten mechanizm sprawia, że długofalowa i regularna pielęgnacja kwasem glikolowym poprawia jędrność skóry, zmniejsza widoczność zmarszczek i spłyca te już istniejące ^{3, 4.}

Właściwości seboregulujące i przeciwtrądzikowe

U podłoża trądziku często leży nadmierne wydzielanie sebum oraz nieprawidłowe rogowacenie ujść mieszków włosowych (tzw. porów). Prowadzi to do ich zablokowania i powstania idealnego, beztlenowego środowiska dla rozwoju bakterii Cutibacterium acnes.

Kwas glikolowy przerywa ten cykl. Po pierwsze, jego udowodnione działanie keratolityczne i komedolityczne (przeciwzaskórnikowe) przeciwdziała hiperkeratynizacji. Skutecznie złuszcza martwe komórki naskórka blokujące pory, zapobiegając w ten sposób powstawaniu mikrozaskórników, które są pierwotnymi wykwitami trądzikowymi ⁵.

Po drugie, choć mechanizm nie jest do końca poznany, obserwacje kliniczne potwierdzają, że regularne stosowanie kwasu glikolowego pomaga normalizować pracę gruczołów łojowych, co przyczynia się do tego, że reguluje wydzielanie sebum ⁶. Co więcej, badania in vitro wykazały, że kwas glikolowy posiada również bezpośrednie właściwości antybakteryjne wobec Cutibacterium acnes, hamując namnażanie się tych drobnoustrojów ⁷.

To kompleksowe działanie – odblokowanie porów, normalizacja produkcji sebum i ograniczanie rozwoju bakterii – sprawia, że kwas glikolowy jest jednym ze skuteczniejszych składników stosowanych w terapiach, które redukują zmiany trądzikowe i zapobiegają ich nawrotom.

Działanie wzmacniające barierę hydrolipidową

Choć może wydawać się to paradoksalne, kwas o działaniu złuszczającym może poprawiać nawilżenie. Dzieje się tak, ponieważ stymulacja skóry właściwej, o której pisaliśmy w kontekście działania przeciwstarzeniowego, pobudza również produkcję glikozaminoglikanów (GAG), w tym kwasu hialuronowego – naturalnej, silnie nawilżającej substancji w naszej skórze ⁸.

Co więcej, udowodniono, że kwas glikolowy w niższych stężeniach stymuluje produkcję ceramidów. Ceramidy to kluczowe lipidy cementu międzykomórkowego, które odbudowują barierę hydrolipidową i uszczelniają ją, zapobiegając nadmiernej ucieczce wody z naskórka (TEWL). Silniejsza bariera hydrolipidowa oznacza lepiej nawilżoną i bardziej odporną na negatywne działanie czynników zewnętrznych skórę ⁹.

Na co działa kwas glikolowy? Dla kogo jest polecany?

Szerokie spektrum działania sprawia, że kwas glikolowy jest odpowiedzią na wiele potrzeb skóry. Jego działanie doceni skóra:

• z oznakami starzenia – poprzez stymulację produkcji kolagenu i pobudzenie procesów regeneracyjnych, kwas glikolowy skutecznie redukuje drobne zmarszczki i wygładza skórę.
• trądzikowa z niedoskonałościami – ponieważ kwas glikolowy skutecznie reguluje rogowacenie naskórka, a dodatkowo przyspiesza odnowę skóry, doskonale sprawdzi się w pielęgnacji skór skłonnych do niedoskonałości z bliznami potrądzikowymi.
• z przebarwieniami / nierównym kolorytem – regularne stosowanie kwasu glikolowego wyraźnie rozjaśnia przebarwienia, w tym utrwalone przebarwienia pozapalne i przebarwienia pigmentacyjne. Wyrównuje koloryt skóry, nadając jej zdrowy, promienny wygląd.
• szara, zmęczona – kwas glikolowy błyskawicznie usuwa zrogowaciałą warstwę naskórka, odsłaniając jaśniejszą, pełną blasku cerę. Poprawia jej strukturę i ogólny wygląd.

Kwas glikolowy – przeciwskazania do stosowania

Pomimo wielu zalet nie każdy powinien stosować kwas glikolowy. Do przeciwskazań należą:

• aktywne stany mikrozapalne,
• infekcje wirusowe (np. opryszczka) i bakteryjne,
• mocno podrażniona, uszkodzona skóra,
• terapia doustnymi retinoidami,
• okres ciąży i karmienia piersią (warto skonsultować się z lekarzem).
• bardzo wrażliwa i naczynkowa cera (wymaga dużej ostrożności).

Z czym nie łączyć kwasu glikolowego?

Aby uniknąć podrażnień, kwasu glikolowego nie należy łączyć w jednej pielęgnacji (tego samego dnia, o tej samej porze) z:

• retinoidami,
• silnymi kwasami (np. salicylowym),
• kosmetykami, które mogą naruszyć ciągłość naskórka (np. peelingami mechanicznymi).

Z czym można łączyć kwas glikolowy?

Kwas glikolowy warto wesprzeć składnikami aktywnymi o działaniu nawilżającym, regenerującym i łagodzącym. Odpowiednie będą:

• kwas hialuronowy,
• ceramidy, trehaloza, ektoina
• pantenol, alantoina czy CICA (składniki łagodzące)
• antyoksydanty.

Duet, który skutecznie rozjaśni Twoje przebarwienia skóry – kwas glikolowy i antyoksydanty

Choć sam kwas glikolowy świetnie rozjaśnia przebarwienia pozapalne i pigmentacyjne, to działanie na istniejące plamy jest połową sukcesu. Kluczowe jest także działanie antyoksydacyjne w porannej pielęgnacji, które hamując wolne rodniki, pomoże Ci zredukować skłonność skóry do powstawania nowych plam pigmentacyjnych.

Serum antoksydacyjne (z witaminą C lub ergotioneiną) stosuj w codziennej pielęgnacji rano, a peeling z kwasem glikolowym dwa razy w tygodniu wieczorem.

Jak stosować kwas glikolowy?

Prawidłowa aplikacja jest kluczem do sukcesu i bezpieczeństwa.

• Zawsze na noc – kwasy AHA uwrażliwiają skórę na słońce.
• Na czystą i suchą skórę – po umyciu i osuszeniu twarzy odczekaj kilka minut.
• Zacznij od niskich stężeń – jeśli dopiero zaczynasz, wybierz produkt o stężeniu 5-7%.
• Stopniowo zwiększaj częstotliwość – na początku stosuj kwas glikolowy 1-2 razy w tygodniu, obserwując reakcję skóry.
• Ochrona SPF 50 to absolutna konieczność – każdego dnia rano, bez wyjątku, nakładaj krem z wysokim filtrem przeciwsłonecznym.

Jakie stężenie kwasu glikolowego wybrać?

To zależy :) Każda skóra reaguje inaczej na nowe składniki aktywne, jednak w BasicLab zawsze zalecamy ostrożność:

• 5-10% – to idealne stężenie do domowej pielęgnacji.
• 10-15% – stężenie dla osób zaawansowanych, których skóra jest już przyzwyczajona do niższych stężeń.
• 20% i więcej – NIGDY nie stosuj takich produktów w domowej pielęgnacji. To stężenie, które powinno być używane wyłącznie w gabinetach kosmetycznych pod kontrolą specjalisty. Bardzo silnie złuszcza naskórek, więc pomoże nie tylko na przebarwienia skóry, ale i blizny potrądzikowe.

Jaki krem po kwasie glikolowym stosować?

W pielęgnacji kluczowy jest balans. Choć właściwości kwasu glikolowego są nieocenione, to może on podrażniać skórę, więc warto zadbać o dermokosmetyki o działaniu łągodząco-kojącym.

Po nałożeniu produktu z kwasem i odczekaniu ok. 10 minut, należy zmyć peeling z twarz i zaaplikować krem o bogatej, odżywczej i regenerującej formule. Powinien on zawierać składniki, które odbudowują barierę hydrolipidową, takie jak ceramidy, a także substancje, które łagodzą zaczerwienienia i podrażnienia, np. pantenol. Z naszej gamy dermokosmetyków doskonale sprawdzą się Ceramidowe kremy o lekkiej lub bogatej konsystencji.

Po jakim czasie widać efekty po kwasie glikolowym?

Efekty stosowania kwasu glikolowego można podzielić na krótko- i długoterminowe.

• Po kilku użyciach zauważysz przede wszystkim wygładzenie skóry i poprawę jej kolorytu.
• Po 4-6 tygodniach stosowanie kwasu glikolowego zaczyna przynosić efekty w postaci zmniejszenia ilości niedoskonałości i regulację wydzielania sebum. Przebarwienia skóry stają się jaśniejsze.
• Po 3-6 miesiącach można zaobserwować głębsze zmiany strukturalne – poprawia się jędrność skóry, a drobne zmarszczki stają się mniej widoczne, co jest efektem stymulacji produkcji kolagenu.

Kwas glikolowy to bez wątpienia potężny sojusznik w dążeniu do zdrowej i pięknej skóry. Kluczem do jego skuteczności jest jednak cierpliwość i regularność.

Kwas glikolowy w kosmetykach BasicLab

Kwasu, który tak skutecznie rozjaśnia przebarwienia, a ponadto zmniejsza widoczność zmarszczek, nie mogło zabraknąć w naszej gamie dermokosmetyków. Kwas glikolowy w stężeniu 8% znajdziesz w naszym Stymulującym peelingu kwasowym. To dermokosmetyk, który pobudza procesy regeneracyjne, stymuluje włókna kolagenowe i skutecznie rozjaśnia cerę.

Stymulujący peeling kwasowy, Ujędrnienie i Wygładzenie

Zobacz produkt

Bibliografia:

1. Sharad, J. (2013). Glycolic acid peel therapy – A current review. Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology, 6, 281–288
2. Usuki, A., Ohashi, A., Sato, H., Ochiai, Y., Ichihashi, M., & Funasaka, Y. (2003). The inhibitory effect of glycolic acid and lactic acid on melanin synthesis in melanoma cells. Experimental Dermatology, 12(Suppl. 2), 43–50
3. Ditre, C. M., Griffin, T. D., Murphy, G. F., Sueki, H., Telegan, B., Johnson, W. C., Yu, R. J., & Van Scott, E. J. (1996). Effects of alpha-hydroxy acids on photoaged skin: A pilot clinical, histologic, and ultrastructural study. Journal of the American Academy of Dermatology, 34(2 Pt 1), 187–195.
4. Bernstein, E. F., Lee, J., Brown, D. B., Yu, R., & Van Scott, E. (2001). Glycolic acid treatment increases type I collagen mRNA and hyaluronic acid content of human skin. Dermatologic Surgery, 27(5), 429–433
5. Sharad, J. (2013). Glycolic acid peel therapy – A current review. Clinical, Cosmetic and Investigational Dermatology, 6, 281–288
6. Kessler, E., Flanagan, K., Chia, C., Rogers, C., & Glaser, D. A. (2008). Comparison of alpha- and beta-hydroxy acid chemical peels in the treatment of mild to moderately severe facial acne vulgaris. Dermatologic Surgery, 34(1), 45–51.
7. Takenaka, Y., Hayashi, N., Takeda, M., Ashikaga, S., & Kawashima, M. (2012). Glycolic acid chemical peeling improves inflammatory acne eruptions through its inhibitory and bactericidal effects on Propionibacterium acnes. The Journal of Dermatology, 39(4), 350–354.
8. Bernstein, E. F., Lee, J., Brown, D. B., Yu, R., & Van Scott, E. (2001). Glycolic acid treatment increases type I collagen mRNA and hyaluronic acid content of human skin. Dermatologic Surgery, 27(5), 429–433.
9. Rajkumar, J., Chandan, N., Lio, P., & Shi, V. (2023). The skin barrier and moisturization: Function, disruption, and mechanisms of repair. Skin Pharmacology and Physiology, 36(4), 174–185.