Kwas salicylowy na twarz

Kwas salicylowy stosowany jest w przeróżnych preparatach kosmetycznych. Większość osób słyszała o jego spektakularnych efektach w pielęgnacji cery trądzikowej, ale ma on zdecydowanie więcej zastosowań. W artykule szczegółowo omówimy dla Ciebie właściwości kwasu salicylowego oraz podpowiemy, dla kogo będzie on game-changerem w codziennej pielęgnacji.

Charakterystyka kwasu salicylowego

Kwas salicylowy to kwas BHA (beta-hydroksykwas). W przeciwieństwie do kwasów AHA (alfa-hydroksykwasów), takich jak kwas glikolowy czy mlekowy, ma on lipofilowy charakter. Oznacza to, że jest rozpuszczalny w tłuszczach, dzięki czemu głębiej przedziera się w ujściach gruczołów łojowych (potocznie nazywanych porami ;)).

Wyróżnia go także to, że nie jest fotouczulający. Możesz go bezpiecznie stosować w pielęgnacji skóry przez cały rok.

Kwas salicylowy ma różne formy i pochodne. W kosmetykach możesz je znaleźć pod następującymi nazwami INCI:

• Salicylic Acid – tak zwany czysty kwas salicylowy (kwas BHA), który często wykorzystywany jest w pielęgnacji skóry trądzikowej.
• Betaine Salicylate – połączenie kwasu salicylowego z betainą. Działa łagodniej niż czysty kwas salicylowy, ale zachowuje właściwości złuszczające.
• Sodium Salicylate – sól sodowa kwasu salicylowego, która w produktach kosmetycznych stosowana jest głównie jako konserwant.
• Capryloyl Salicylic Acid – lipofilowa pochodna kwasu salicylowego, która znajduje zastosowanie w pielęgnacji cery trądzikowej i dojrzałej.

---

Ciekawostka: Prawdopodobnie nieraz piłeś/aś pochodną kwasu salicylowego!

Kwas salicylowy jest wykorzystywany w farmacji, przede wszystkim do produkcji aspiryny i środków dezynfekujących. W aspirynie znajdziesz tzw. kwas acetylosalicylowy, który ma działanie przeciwzapalne, przeciwgorączkowe i przeciwbólowe. Natomiast w środkach antyseptycznych kwas salicylowy rozpuszczony jest w alkoholu etylowym i wodzie – popularny spirytus salicylowy.

---

Właściwości kwasu salicylowego w kosmetykach

Zdolność przenikania kwasu salicylowego w głębsze warstwy naskórka pozwala mu wykonać naprawdę „dobrą robotę". Jak dokładnie działa kwas salicylowy?

• wspiera prawidłowe złuszczanie naskórka – kwas salicylowy ma właściwości keratolityczne, które wiążą się ze złuszczaniem zrogowaciałego naskórka.
• „rozpuszcza” zaskórniki – kiedy proces keratynizacji nie przebiega prawidłowo, martwe komórki naskórka „sklejają się” i gromadzą na powierzchni skóry. Zatykają w ten sposób pory i tworzą zaskórniki oraz stany mikrozapalne. Kwas salicylowy rozluźnia i rozbija połączenia między komórkami (tzw. desmosomy), dzięki czemu zrogowaciały naskórek łatwiej odrywa się/odpada od powierzchni skóry.  Sprzyja to odblokowywaniu i oczyszczaniu porów z uwięzionego w nich sebum. 
• zmniejsza widoczność porów – zdolność do oczyszczania gruczołów łojowych w perspektywie długoterminowego stosowania kwasu salicylowego przyczynia się do wizualnego zwężenia porów.¹
• reguluje wydzielanie sebum – kosmetyki z kwasem salicylowym są tak skuteczne w pielęgnacji skóry problematycznej również dzięki zdolności do zmniejszania ilości wydzielanego sebum.
• działa antybakteryjnie i przeciwzapalnie – właściwości bakteriobójcze i przeciwzapalne kwasu salicylowego są zbawienne w przypadku redukcji zaczerwienień i zmian mikrozapalnych, takich jak krostki czy grudki trądzikowe.
• zmniejsza objawy zapalenia okołomieszkowego – kwas salicylowy zapobiega wrastaniu włosków i łagodzi stany zapalne w mieszkach włosowych.

Jak działa kwas salicylowy?

Właściwości kwasu salicylowego są dość powszechnie znane, jednak niewiele badań wyjaśnia dokładne mechanizmy i ścieżki, które wpływają na jego działanie. Kwas salicylowy do niedawna był dość słabo opisany w literaturze naukowej, jednak w 2019 roku pojawiło się badanie, które szerzej wyjaśnia źródło jego właściwości.

Prawdopodobnie jego wyjątkowa skuteczność wynika ze zmniejszenia ekspresji szlaku białka SREBP-1 oraz enzymu (kinazy białkowej AMPK), a także obniżenia czynnika jądrowego-κB (NF-κB), który ma działanie prozapalne.² Brzmi bardzo skomplikowanie, prawda? I tak też wyglądają procesy zachodzące w skórze, jednak wyjaśnimy Ci to jak najprościej.

SREBP-1 (sterol regulatory element-binding protein 1) to białko, które silnie wpływa na metabolizm lipidów w skórze.³ Obniżenie poziomu tego białka zmniejsza przetłuszczanie skóry twarzy.⁴

A co z NF-κB? To kompleks białkowy, który występuje w keratynocytach, czyli komórkach naskórka, które podlegają złuszczaniu. Jeśli jest za dużo NF-κB to skóra jest bardziej skłonna do powstawania zmian zapalnych, a złuszczanie nie przebiega prawidłowo.⁵

Kwas salicylowy – efekty jego działania

Po wyjaśnieniu teorii czas udowodnić działanie kwasu salicylowego. W końcu „gadać” można wiele, a tak naprawdę liczą się efekty. Przejrzałyśmy więc najnowsze badania, żeby potwierdzić zasadność popularnego zastosowania kwasu salicylowego i ocenić skuteczność jego działania.

Kwas salicylowy na zaskórniki

Chyba każda miłośniczka i każdy miłośnik pielęgnacji skóry choć raz słyszał o zbawiennych efektach kwasu salicylowego na „wągry”(ich poprawna nazwa to zaskórniki otwarte) i zaskórniki zamknięte. Ale czy rzeczywiście znajdzie w takich problemach swoje zastosowanie? 

Zdecydowanie tak! Kwas salicylowy doskonale wspomaga prawidłowe złuszczanie się naskórka, którego zaburzenia keratynizacji są głównym powodem powstawania zaskórników zamkniętych. Jego zdolność do wnikania w głąb porów i oczyszczania ich z zanieczyszczeń pomaga także „wymiatać wągry”.

Kwas salicylowy na trądzik

A czy w redukcji zmian zapalnych znajdzie swoje zastosowanie? Kwas salicylowy sprawdzi się także w tym zadaniu! Jego przeciwzapalne właściwości pomagają w redukcji stanów mikrozapalnych, co potwierdzają badania.⁶ Jednak musimy podkreślić, że choć ma udowodnione działanie w tej kwestii, to lepiej radzi sobie z problemem zaskórników.

Kwas salicylowy czy kwas glikolowy – co wybrać?

Drugim bardzo popularnym kwasem w pielęgnacji cery problematycznej jest kwas glikolowy. Często ich skuteczność jest porównywana na różnych forach, dlatego postanowiłyśmy znaleźć naukową odpowiedź na tę zagwozdkę. Według badań z 2019 roku kwas salicylowy lepiej radzi sobie w redukowaniu zmian mikrozapalnych oraz zwalczaniu zaskórników. Redukcja zmian trądzikowych wynosiła odpowiednio: 70,55% dla kwasu glikolowego i 74,14% dla kwasu salicylowego.9

Wyniki tych badań porównują jednak nie efektywność domowej pielęgnacji twarzy, lecz z pomocą profesjonalnych peelingów chemicznych, w których użyto 35% stężenie kwasu glikolowego i 20% stężenie kwasu salicylowego. Stosując kosmetyki w domu, często producenci łączą kwasy BHA (kwas salicylowy) z kwasami AHA (np. glikolowy). Bardzo często takie połączenie daje lepsze efekty, a niższe stężenie i dodatkowe składniki aktywne zmniejszają ryzyko podrażnienia skóry.

Kwas salicylowy na przebarwienia

W niektórych źródłach możesz przeczytać o tym, że kwas salicylowy skutecznie rozjaśnia przebarwienia i wyrównuje koloryt skóry. Jest w tym ziarnko prawdy, ponieważ kwas salicylowy jest inhibitorem tyrozynazy oraz ma działanie delikatnie złuszczające.  Kwas salicylowy może więc wspomagać rozjaśnianeu przebarwień 14, jednak polecamy w tym celu łączyć go z kwasami AHA, azeloglicyną lub innymi składnikami rozjaśniajacymi. Więcej o tym możesz przeczytać na naszym blogu: Rozjaśniamy przebarwienia

 

Kwas salicylowy na blizny potrądzikowe

A czy sensownym rozwiązaniem jest wybrać w pielęgnacji domowej ukierunkowanej na redukcję blizn kwas salicylowy? Blizny są pozostałościami po gojeniu ran. Aby znacząco zmniejszyć widoczność utrwalonych blizn, należy ponownie naruszyć strukturę skóry właściwej i przeprowadzić proces gojenia niejako "od nowa". W tym celu najlepiej sprawdzają się zabiegi medycyny estetycznej.

Kwas salicylowy natomiast jako składnik wspierający procesy regeneracji, może być stosowany profilaktycznie w pielęgnacji skóry trądzikowej, aby minimalizować powstawanie nowych przebarwień i blizn potrądzikowych. Badanie z 2005 roku wskazuje, że kwas salicylowy w stężeniu 2% ma potencjał do leczenia np. blizn przerostowych, jednak obszar ten wymaga jeszcze dalszych badań.¹¹

Kwas salicylowy a łojotokowe zapalenia skóry

Osoby z łojotokowym zapaleniem skóry także mogą doświadczyć wielu korzyści związanych z zastosowaniem kwasu salicylowego. Badania wykazują, że kosmetyki z kwasem salicylowym skutecznie zmniejszają objawy ŁZS, takie jak świąd i zaczerwienienie skóry, hamują rozwój szkodliwych grzybów i promują odpowiednie nawilżenie.¹²

Ze względu na te właściwości bardzo często szampony przeciwłupieżowe do skóry głowy zawierają właśnie kwas salicylowy w odpowiednim stężeniu.

Stężenie kwasu salicylowego a jego działanie

Kwas salicylowy wykorzystywany jest w różnych stężeniach. Jako składnik kosmetyków może być wykorzystywany w stężeniu maksymalnie 2%.¹³ W wyższych stężeniach może być stosowany wyłącznie w gabinetach kosmetologicznych lub u lekarza medycyny estetycznej.

Pamiętaj, że na siłę działania kosmetyku z kwasem salicylowym wpływa nie tylko jego stężenie, ale też pH produktu, zastosowana technologia oraz składniki pomocnicze. Samo stężenie nie mówi Ci wiec o skuteczności wszystkiego? Więcej na ten temat dowiesz się z naszego wpisu Jak działają "kwasy na twarz"?. 

Jak stosować kwas salicylowy na twarz – pytania i odpowiedzi

Od teorii do praktyki. Wiesz już, że kwas salicylowy skutecznie reguluje wydzielanie sebum, chroni przed nadmiernym rogowaceniem naskórka, reguluje odnowę komórkową skóry, a nawet rozjaśnia przebarwienia czy zmniejsza widoczność blizn. Ale jak go stosować, by osiągnąć te wspaniałe efekty?

Jak często stosować kwas salicylowy?

Wszystko zależy od jego stężenia. Jeśli masz oczyszczające kosmetyki z kwasem salicylowym, które stosujesz do mycia skóry twarzy, to nic nie stoi na przeszkodzie, żeby używać ich nawet codziennie. Jeśli jednak stężenie jest wyższe i kwas salicylowy ma silniejsze działanie złuszczające, to zalecamy stosowanie zgodnie z instrukcją na opakowaniu. Unikniesz nadmiernego złuszczenia naskórka, które mogłoby przesuszyć skórę i zmniejszysz ryzyko podrażnień.

Czy można stosować kwas salicylowy latem?

Częsty dylemat „kwas salicylowy a słońce" rozwikłałyśmy już na wstępie tego artykułu, ale dla zapominalskich i tych, którzy ekonomicznie traktują treść naszego artykułu, odpowiadamy jeszcze raz: TAK, możesz stosować kwas salicylowy na twarz nawet latem.

Nie jest fotouczulający, ale jak każda substancja złuszczająca uwrażliwia skórę na działanie światła słonecznego, co może predysponować do powstawania przebarwień. Pamiętaj, by bezwzględnie (i niezależnie od pogody!) stosować krem z SPF!

Czy można stosować kwas salicylowy w ciąży?

Tak. Nie ma przeciwwskazań, aby stosować kwas salicylowy w stężeniu, które jest powszechnie dostępne w kosmetykach. Kwas ten podobnie jak inne hydroksykwasy działa w naskórku i nie przedostaje się w znacznym stopniu do krwioobiegu. Stosowanie produktu zgodnie z przeznaczeniem nie będzie więc wpływać negatywnie na przebieg ciąży. 

Czy można stosować kwas salicylowy podczas karmienia piersią?

A czy karmienie piersią wyklucza możliwość stosowania tego kwasu? Nie ma dostępnych informacji, które wykluczałyby możliwość stosowania kwasu salicylowego podczas karmienia. Jest to mało prawdopodobne, żeby został on znacznie wchłonięty do krwiobiegu i pojawił się w mleku matki.^{14, 15}

Kwas salicylowy w kosmetykach BasicLab

Tak skutecznego składnika aktywnego na zmiany trądzikowe nie mogło zabraknąć w składach naszych produktów. Niektóre nasze kosmetyki na trądzik zawierają kwas salicylowy w technologii wolnego uwalniania. To molekularne połączenie kwasu salicylowego i polisacharydów akacji. Po nałożeniu produktu na skórę hydrofilowe cząsteczki stopniowo uwalniają kwas, które stabilizują się w górnych warstwach naskórka. Co to dla Ciebie oznacza? Kwas salicylowy zachowuje swoją wysoką skuteczność przy zminimalizowanym ryzyku podrażnienia skóry!

W których produktach znajdziesz taką innowację?

Z czym nie łączyć kwasu salicylowego?

Już wiesz z czym łączyć kwas salicylowy, czas zastanowić się z czym nie łączyć tego składnika.

Retinol a kwas salicylowy

Mogłoby się wydawać, że retinol i kwas salicylowy to duet idealny, który ureguluje wydzielanie sebum i przegoni wszystkie „pryszcze" czy zaskórniki. Niestety ich związek zdecydowanie wymaga statusu „to skomplikowane".

Choć oba składniki aktywne świetnie sprawdzają się w pielęgnacji skóry trądzikowej, to nałożenie ich w jednej rutynie na skórę wywołałoby niemały problem. Retinol i kwas salicylowy mają bardzo silne działanie, a ich połączenie byłoby koszmarem dla Twojej twarzy.

Czy to oznacza, że stosując kosmetyki z retinolem, musisz zapomnieć o kwasie salicylowym? Niekoniecznie. Jeśli masz bardzo dobrze zbudowaną tolerancję na retinol, to płyn mikrozłuszczający czy tonik z kwasem salicylowym, nie wyrządzą Twojej skórze krzywdy. Najlepszym wyborem będzie używanie naprzemienne w różne dni. 

Z czym łączyć kwas salicylowy?

Kwa salicylowy pomimo kilku przeciwwskazań jest całkiem dobrym partnerem dla wielu składników aktywnych, które często wspomagają jego działanie przeciwtrądzikowe. Z jakimi substancjami tworzy wymarzone power couple?

Niacynamid i kwas salicylowy

Niacynamid rozpuszcza się w wodzie, a kwas salicylowy w oleju, glikolach lub alkoholu etylowym. Oba nie „wchodzą sobie w drogę” podczas działania na skórze, a dodatkowo idealnie się równoważą.

Niacynamid wspiera równowagę bariery hydrolipidowej poprzez stymulację ceramidów oraz zmniejszanie TEWL (przeznaskórkowej utraty wody). Zapewnia więc niezbędną dawkę nawilżenia, która łagodzi ewentualne oznaki suchości i zaczerwieniania mogące pojawić się podczas stosowania kwasów. 

Ceramidy i kwas salicylowy

Ceramidy doskonale uzupełniają pielęgnację z użyciem kwasu salicylowego. Pełnią one kluczową rolę w utrzymaniu zdrowej bariery hydrolipidowej, co wpływa na odpowiednie nawilżenie i ochronę skóry przed czynnikami zewnętrznymi. Ich zastosowanie pomaga łagodzić ewentualne podrażnienia wynikające z używania kwasu salicylowego.

Kwas hialuronowy i salicylowy

Kwas salicylowy z kwasem hialuronowym stanowią duet lepszy niż Batman i Robin. Kwas hialuronowy zapewnia odpowiedni poziom nawilżenia i korzystnie wpływa na równowagę bariery hydrolipidowej. Podobnie jak niacynamid i ceramidy łagodzi ewentualne skutki uboczne kwasu BHA.

Witamina C i kwas salicylowy

Ze względu na właściwości rozjaśniające i eksfoliujące kwas salicylowy często łączony w kosmetykach jest z witaminą C. Taki duet pomaga skuteczniej zwalczać przebarwienia – zarówno hormonalne, jak i potrądzikowe. Do tego typu połączenia rekomendujemy jednak pochodne witaminy C, które nie wymagają niżskiego pH np. 3-O-Ethyl Ascorbic Acid czy Tetraizopalmitynian askorbylu. Znajdziesz je w naszych żółtych i zielonych serach z witaminą C: 

Już wiesz, który preparat z kwasem salicylowym znajdzie się w Twojej kosmetyczce?:) Jeśli masz jakiekolwiek wątpliwości, to wiesz, że możesz na nas liczyć! Napisz na porady@basiclab.pl, a nasze ekspertki pomogą Ci w doborze skutecznej pielęgnacji do cery trądzikowej!

 

Bibliografia:

1. B. Marczyk i in. , Comparative study of the effect of 50% pyruvic and 30% salicylic peels on the skin lipid film in patients with acne vulgaris, Journal of Cosmetic Dermatology 13, 2014

2. Jin Lu i in., Salicylic acid treats acne vulgaris by suppressing AMPK/SREBP1 pathway in sebocytes, Experimental dermatology 28(7), 2019

3. M. Szołkiewicz, Molekularne podstawy zwiększonej biosyntezy lipidów w przewlekłej niewydolności nerek, Akademia medyczna w Gdańsku

4. Hye Sun Shin i in., Histone Deacetylase 1 Reduces Lipogenesis by Suppressing SREBP1 Transcription in Human Sebocyte Cell Line SZ95, International Jounral of Molecular Sciences 22(9), 2021

5. Jiyoung You i in., Anti-acne effects of Castanea crenata bur extract and identification of active compound, Applied Biological Chemistry 12, 2022

6. Lily I. Jiang i in., Efficacy and Tolerability of an Acne Treatment Regimen with Antiaging Benefits in Adult Women, The Journal of Clinical and Aesthetic Dermatology 11(6), 2018

7. Shalita AR, Comparison of a salicylic acid cleanser and a benzoyl peroxide wash in the treatment of acne vulgaris, Clinical Therapeutics 11 (2), str. 264-267

8. T. Niken Wijayanti i in., Efektivitas asam slsalisilat 2% pada akne inflamasi, Berkala Ilmu Kedokteran, vol 33, no 2., 2001

9. Rashami Sarkar i in., Comparative Study of 35% Glycolic Acid, 20% Salicylic–10% Mandelic Acid, and Phytic Acid Combination Peels in the Treatment of Active Acne and Postacne Pigmentation, Journal of Cutaneous and Aesthetic Surgery 12(3), 2019

10. Dan Ye i in., A prospective, randomized, split-face study of concomitant administration of low-dose oral isotretinoin with 30% salicylic acid chemical peeling for the treatment of acne vulgaris in Asian population, International Journal of Dermatology 61(6), 2022

11. M. Valeska Gozali MD i in., Effective Treatments of Atrophic Acne Scars, The Journal of Cliinical and Aesthethic Dermatology 8(5), 2015

12. R. A. Squire i in., A randomised, single-blind, single-centre clinical trial to evaluate comparative clinical efficacy of shampoos containing ciclopirox olamine (1.5%) and salicylic acid (3%), or ketoconazole (2%, Nizoral) for the treatment of dandruff/seborrhoeic dermatitis, Journal Dermatology Treatment 13(2), 2002

13. https://www.kosmopedia.org/encyklopedia/salicylic-acid/

14. https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK500675/ 

15. https://e-lactancia.org/breastfeeding/salicylic-acid/product/