Stres oksydacyjny – przyczyny, objawy i sposoby ochrony skóry
Stres oksydacyjny to termin, który brzmi skomplikowanie, ale w rzeczywistości dotyczy każdego z nas. Szara, zmęczona cera, pierwsze zmarszczki, utrata jędrności czy uporczywe przebarwienia mogą być efektem działania wolnych rodników – mikroskopijnych „wrogów”, którzy atakują komórki Twojej skóry, prowadząc do ich uszkodzenia. Czym dokładnie jest stres oksydacyjny i dlaczego może przyspieszać starzenie się skóry? Jakie codzienne nawyki mogą go nasilać, a jakie pomagają go neutralizować? W tym artykule rozwiejemy wszystkie wątpliwości i pokażemy, jak skutecznie chronić skórę (i organizm) przed jego skutkami. Jeśli zależy Ci na zdrowym i promiennym wyglądzie, ten temat nie może Cię ominąć!
Co znajdziesz w artykule?
- Co to jest stres oksydacyjny?
- Co powoduje stres oksydacyjny?
- Objawy stresu oksydacyjnego (ogólnoustrojowe)
- Jak stres oksydacyjny wpływa na skórę?
- Jak walczyć z nadmiarem wolnych rodników?
- Jak wspierać skórę w walce ze stresem oksydacyjnym? Pielęgnacja antyoksydacyjna z BasicLab
- Stres oksydacyjny – podsumowanie
Co to jest stres oksydacyjny?
Stres oksydacyjny (ang. oxidative stress) to stan zaburzenia równowagi między wolnymi rodnikami (głównie reaktywnymi formami tlenu – ROS) a naturalnymi mechanizmami antyoksydacyjnymi organizmu.
Organizm posiada mechanizmy obronne w postaci enzymów antyoksydacyjnych (np. dysmutaza ponadtlenkowa), które neutralizują nadmiar ROS. Jednak nadmierna ekspozycja na stresory środowiskowe lub zaburzenie funkcjonowania organizmu (np. poprzez wahania hormonalne) prowadzi do ich kumulacji i uszkodzenia struktur komórkowych, co wpływa na zwiększone ryzyko wystąpienia różnych chorób (m.in. choroby Alzheimera czy chorób autoimmunologicznych), a także szybszego starzenia się organizmu 1.
Czym są wolne rodniki?
Wolne rodniki powstają naturalnie podczas metabolizmu komórkowego, ale ich nadmiar może być wywołany przez czynniki zewnętrzne, takie jak promieniowanie UV, zanieczyszczenia środowiskowe czy dym papierosowy.
Każdy oksydant posiada niesparowany elektron i dąży do jego uzupełnienia, odbierając elektron zdrowym komórkom. W efekcie dochodzi do uszkodzenia białek, tłuszczów i DNA, co prowadzi do zaburzeń w funkcjonowaniu organizmu 1.
Co powoduje stres oksydacyjny?
Przyczyny stresu oksydacyjnego mogą być wewnętrzne (endogenne) lub zewnętrzne (egzogenne).
Wewnętrzne przyczyny stresu oksydacyjnego
Wewnętrzne przyczyny stresu oksydacyjnego to procesy metaboliczne i biologiczne zachodzące naturalnie w organizmie, które mogą prowadzić do nadmiernej produkcji wolnych rodników. Należą do nich m.in.:
- zaburzenia metaboliczne – choroby, takie jak cukrzyca, otyłość czy miażdżyca, mogą zwiększać poziom stresu oksydacyjnego.
- stan zapalny organizmu – układ odpornościowy wykorzystuje reaktywne formy tlenu (ROS) do zwalczania patogenów, jednak nadmierna reakcja zapalna może prowadzić do uszkodzenia komórek.
- niedobory witamin – niska podaż witamin i minerałów osłabia naturalne mechanizmy obronne, co sprzyja powstawaniu wolnych rodników w organizmie
Zewnętrzne przyczyny stresu oksydacyjnego
Stres oksydacyjny mogą zwiększać także czynniki środowiskowe, które prowadzą do zaburzenia równowagi ilości wolnych rodników w organizmie. Należą do nich m.in.:
- promieniowanie słoneczne – nadmierna ekspozycja na słońce zwiększa produkcję wolnych rodników, prowadząc do fotostarzenia skóry i ryzyka rozwoju chorób nowotworowych.
- zanieczyszczenia powietrza – spaliny, smog i inne szkodliwe substancje obecne w powietrzu zwiększają stres oksydacyjny, wpływając negatywnie na skórę, płuca i układ sercowo-naczyniowy.
- dym papierosowy – palenie tytoniu wprowadza do organizmu szkodliwe substancje, które zwiększają produkcję wolnych rodników.
- alkohol i niezdrowa dieta – nadmierne spożywanie wysoko przetworzonej żywności, tłuszczów trans i cukrów sprzyja stanom zapalnym i oksydacyjnemu uszkodzeniu komórek.
- długotrwały stres – przewlekły stres psychiczny prowadzi do nadprodukcji kortyzolu i adrenaliny, co może zaburzać równowagę oksydacyjną organizmu.
- nadmierny wysiłek fizyczny – intensywny wysiłek fizyczny również prowadzi do nadprodukcji kortyzolu, co zaburza prawidłowe funkcjonowanie organizmu i podnosi poziom stresu oksydacyjnego.
Objawy stresu oksydacyjnego (ogólnoustrojowe)
Stres oksydacyjny wpływa na cały organizm. Jest to istotny czynnik rozwoju chorób cywilizacyjnych, takich jak choroby neurodegeneracyjne czy choroba Parkinsona. Warto zatem działać już na początku, gdy zobaczymy pierwsze objawy stresu oksydacyjnego, zanim nadmierna obecność wolnych rodników bezpowrotnie zaburzy równowagę całego organizmu.
Pierwsze objawy stresu oksydacyjnego obejmują:
- przewlekłe zmęczenie,
- osłabiona odporność,
- bóle mięśni i stawów,
- zaburzenia snu 2.
Jak stres oksydacyjny wpływa na skórę?
Negatywne skutki stresu oksydacyjnego uwidaczniają się także na skórze, która jest największym organem całego organizmu. Reaktywne formy tlenu uszkadzają DNA, białka oraz błony komórkowe, co wpływa na pogorszenie kondycji cery.
Objawy stresu oksydacyjnego, które możesz zauważyć na swojej skórze, to m.in.:
- zmarszczki i utrata jędrności – nadmiar reaktywnych form tlenu powoduję degradację włókien kolagenowych i elastynowych oraz aktywuje cytokiny prozapalne (np. IL-6), które wpływają na przyspieszone starzenie skóry.
- zaburzenia kolorytu skóry (szary odcień lub skłonność do przebarwień) – stres oksydacyjny powoduje zaburzenia transportu melaniny do komórek naskórka, co prowadzi do powstawania plam pigmentacyjnych.
- stany mikrozapalne – wolne rodniki tlenowe aktywują szlaki prozapalne oraz uszkadzają barierę hydrolipidową, co wpływa nie tylko na zwiększenie ilości niedoskonałości, ale i większą tendencję do ich powstawania.
- nadwrażliwość skóry – uszkodzenie bariery hydrolipidowej spowodowane nadmiarem wolnych rodników może także objawiać się skłonnością do podrażnień nadwrażliwością skóry.
- zaostrzenie objawów AZS – zwiększona przepuszczalność bariery hydrolipidowej wpływa także na nasilenie objawów schorzeń dermatologicznych o podłożu autoimmunologicznym, takich jak AZS czy łuszczyca.
Jak walczyć z nadmiarem wolnych rodników?
W zwalczaniu stresu oksydacyjnego kluczowe jest kompleksowe podejście. Nie wystarczy włączyć dodatkowej dawki witaminy C do żywności, by pożegnać przewlekłe zmęczenie lub wprowadzić świetne serum z ergotioneiną, by w kilka dni poprawić wygląd skóry. Nie istnieje także uniwersalny lek, który zapewnia kompleksowe "leczenie stresu oksydacyjnego".
Jeśli chcesz ograniczyć negatywne skutki stresu oksydacyjnego, warto zastosować na raz kilka strategii:
- dieta bogata w antyoksydanty – spożywanie dużej ilości warzyw i owoców bogatych w witaminy C i E oraz polifenole (np. zielona herbata) wspiera naturalne mechanizmy obronne organizmu.
- umiarkowana aktywność fizyczna – regularna aktywność fizyczna w umiarkowanym stopniu pobudza produkcję enzymów neutralizujących wolne rodniki, poprawia mikrokrążenie i wspiera dotlenienie skóry.
- ograniczenie stresu – badania wykazują, że techniki relaksacyjne, takie jak medytacja 3, mogą zmniejszać poziom stresu oksydacyjnego i zwiększać ilość enzymów antyoksydacyjnych.
- unikanie palenia tytoniu i picia alkoholu – unikanie szkodliwych substancji (zarówno tych wywołanych przez palenie papierosów, jak i zanieczyszczenia środowiska) obniża stres oksydacyjny organizmu.
- ochrona przed promieniowaniem UV – stosowanie filtrów UV (także zimą i w pochmurne dni) chroni skórę przed promieniowaniem, które jest główną przyczyną stresu
- stosowanie kosmetyków z antyoksydantami – kosmetyki zawierające antyoksydanty są szczególnie skuteczne w połączeniu z filtrami SPF, ponieważ neutralizują wolne rodniki powstające na skutek działania UV.
Jak wspierać skórę w walce ze stresem oksydacyjnym? Pielęgnacja antyoksydacyjna z BasicLab
Wpływ stresu oksydacyjnego na kondycję skóry jest widoczny gołym okiem. Musisz jednak pamiętać, że przedwczesne zmarszczki, podrażnienia czy stany mikrozapalne są częścią większego problemu. Zdrowy tryb życia i odpowiednia pielęgnacja pomogą Ci jednak szybko pokonać te negatywne skutki stresu oksydacyjnego i przywrócą skórze zdrowy wygląd. W BasicLab specjalizujemy się w skutecznej pielęgnacji, dlatego właśnie ten temat omówimy szerzej w naszym artykule.
W szybkiej neutralizacji wolnych rodników pomoże Ci duet serum antyoksydacyjnego oraz SPF. Wspólnie będą one redukować poziomy reaktywnych form tlenu i zabezpieczać przed powstawaniem stresu oksydacyjnego.
Antyoksydacyjne sera do twarzy BasicLab
Serum z witaminą C 15%, Nawilżenie i Rozświetlenie
Serum, które zawiera czystą postać witaminy C. Świetnie sprawdzi się do skór suchych, dojrzałych, z nierównym kolorytem i przebarwieniami.
Serum z witaminą C 10%, Napięcie i Wzmocnienie
Serum z łagodną pochodną witaminy C. Skutecznie wzmacnia naczynka, dlatego polecamy je do skóry z rumieniem trądzikiem różowatym.
Antyoksydacyjne serum regenerujące Odżywienie i Wyrównanie
Optymalne rozwiązanie dla skóry suchej, wrażliwej i dojrzałej. Serum skutecznie wyrównuje koloryt cery i wykazuje wysoką skuteczność w redukcji zmian trądzikowych.
Emulsyjne serum antyoksydacyjne z 6% ascorbyl tetraisopalmitate
Idealne na Twoje pierwsze serum antyoksydacyjne. Skutecznie chroni skórę przed wolnymi rodnikami, odbudowuje BHL i ujędrnia skórę.
Krem SPF – Twoja tarcza przed wolnymi rodnikami
Lekka emulsja ochronna SPF50+ PPD 52,3
Bestsellerowy SPF, który uwielbiają osoby z cerą tłustą, trądzikową i mieszaną. Chroni skórę przed promieniowaniem UV bez "zapychania".
Lekki krem ochronny SPF50+ PPD 46,6
SPF o nieco bardziej treściwej konsystencji, który świetnie sprawdza się w przypadku skóry suchych i normalnych.
Stres oksydacyjny – podsumowanie
Stres oksydacyjny ma istotny wpływ na zdrowie i wygląd skóry. Jego negatywne skutki obejmują przyspieszenie starzenia się, utratę nawilżenia oraz powstawanie przebarwień. Dlatego ważne jest podejmowanie działań mających na celu ochronę skóry przed stresem oksydacyjnym poprzez zdrową dietę, stosowanie odpowiednich kosmetyków oraz dbanie o ochronę przed promieniowaniem UV. Kluczowe jest także unikanie czynników, które potencjalnie mogłyby nasilać stres oksydacyjny i osłabiać zdolność organizmu do samoobrony.
Bibliografia:
- Chen, X., Yang, C., & Jiang, G. (2021). Research progress on skin photoaging and oxidative stress. Advances in Dermatology and Allergology, 38(6), 931-936. https://doi.org/10.5114/ada.2021.112275
- Cleveland Clinic, . Oxidative stress. Retrieved from https://my.clevelandclinic.org/health/articles/oxidative-stress
- Mahagita, C. (2010). Roles of meditation on alleviation of oxidative stress and improvement of antioxidant system. Journal of the Medical Association of Thailand, 93(Suppl 6), S242-S254.