Kwas kojowy – działanie, wskazanie i skutki uboczne

Co to jest kwas kojowy?

Kwas kojowy jest związkiem chemicznym naturalnego pochodzenia, który zyskał szeroką popularność w dermatologii i kosmetologii jako skuteczny środek w walce z przebarwieniami skóry.

Jest to hydroksykwas, który w czystej postaci ma formę białego, krystalicznego proszku. Jego kluczową właściwością, decydującą o zastosowaniu w produktach do pielęgnacji skóry, jest zdolność do inhibicji tyrozynazy – enzymu kluczowego w procesie melanogenezy, czyli produkcji melaniny, barwnika odpowiedzialnego za kolor skóry, włosów i oczu oraz powstawanie przebarwień.

Ciekawostka: Nazwa „kojowy” pochodzi od japońskiego słowa „koji”, określającego grzyby pleśniowe używane w fermentacji.

Jak działa kwas kojowy?

Kwas kojowy wykazuje skuteczne działanie w pielęgnacji skóry, w której m.in.:

• wyrównuje koloryt skóry – jego główne i najbardziej znane działanie. Skutecznie redukuje przebarwienia potrądzikowe, plamy posłoneczne, plam starcze i ostudę ¹,
• wykazuje właściwości przeciwutleniające – ma zdolność do wychwytywania wolnych rodników, co pomaga chronić komórki skóry przed uszkodzeniami wywołanymi przez czynniki zewnętrzne, takie jak promieniowanie UV,
• ma działanie antybakteryjne i przeciwgrzybicze – kwas kojowy posiada szerokie spektrum aktywności przeciwdrobnoustrojowej. Hamuje wzrost niektórych szczepów bakterii i grzybów, co uzasadnia jego stosowanie jako składnika wspomagającego w produktach przeznaczonych dla cery trądzikowej oraz jako środek konserwujących ^{2, 3}.

Kwas kojowy na przebarwienia skóry

Kwas kojowy działa dwukierunkowo: nie tylko skutecznie rozjaśnia istniejące przebarwienia, w tym ostudę i plamy posłoneczne, poprzez hamowanie produkcji melaniny, ale również – dzięki właściwościom antyoksydacyjnym – redukuje skłonność do powstawania nowych przebarwień ¹.

Działanie na procesy fotostarzenia (właściwości antyoksydacyjne)

Największym czynnikiem przyspieszającym starzenie się skóry i powstawanie zmarszczek jest promieniowanie UV. Prowadzi ono do stresu oksydacyjnego, który jest efektem powstawania nadmiaru wolnych rodników, które niszczą włókna kolagenu i elastyny. Kwas kojowy, jako antyoksydant, neutralizuje te wolne rodniki. Chroniąc skórę przed ich szkodliwym wpływem, spowalnia proces fotostarzenia i tym samym zapobiega przedwczesnemu powstawaniu zmarszczek i utracie jędrności ⁴.

Kwas kojowy w pielęgnacji skóry trądzikowej

Jego rola w walce z trądzikiem opiera się na kilku kluczowych mechanizmach. Po pierwsze, kwas kojowy wykazuje działanie antybakteryjne, hamując namnażanie się bakterii Cutibacterium acnes , które są jednym z głównych czynników odpowiedzialnych za powstawanie zapalnych wyprysków. Po drugie, badania wskazują na jego właściwości łagodzące stany mikrozapalne, dzięki czemu może on przyczyniać się do łagodzenia zaczerwienienia i podrażnienia towarzyszącego aktywnym zmianom trądzikowym ⁵. 

Jednak jego najważniejszą zaletą w kontekście cery trądzikowej jest wyjątkowa skuteczność w redukcji przebarwień pozapalnych– uporczywych, czerwonych lub brązowych plam, które pozostają na skórze długo po zagojeniu się wyprysku. Poprzez blokowanie produkcji melaniny, kwas kojowy precyzyjnie rozjaśnia te ślady, prowadząc do wyrównania kolorytu skóry i przywrócenia jej zdrowego wyglądu ^{6, 7}.

Kiedy stosować kwas kojowy?

Kosmetyki z kwasem kojowym są szczególnie dobrym wyborem, jeśli Twoim problemem są:

• przebarwienia (posłoneczne, potrądzikowe, starcze, melasma),
• niedoskonałości (zapalne i niezapalne),
• poszarzała, zmęczona cera,
• tendencja do przedwczesnego starzenia skóry.

Kiedy nie stosować kwasu kojowego?

Kwasu kojowego nie należy stosować:

• na uszkodzoną lub podrażnioną skórę – może wywołać silne pieczenie, podrażnienie i zaburzyć proces gojenia.
• w przypadku alergii lub nadwrażliwości na kwas kojowy – dlatego przed pierwszym użyciem wykonaj próbę uczuleniową.
• przy wrażliwej lub reaktywnej skórze – osoby z cerą naczynkową, AZS lub trądzikiem różowatym powinny stosować kosmetyki z kwasem kojowym z dużą ostrożnością. Może on nasilić rumień i pieczenie.
• w ciąży i podczas karmienia piersią – pod wpływem hormonów skóra może być uwrażliwiona na silne substancje aktywne, dlatego zastosowanie kwasu kojowego może spowodować podrażnienie.
• podczas intensywnej ekspozycji na słońce – kwas kojowy jest fotouwrażliwiający. Stosując go latem na rozjaśnienie skóry, możesz nieświadomie nabawić się nowych przebarwień.

Czy można stosować kwas kojowy latem?

Tak, można stosować kwas kojowy latem, ale wymaga to bezwzględnej dyscypliny i bardzo wysokiej ochrony przeciwsłonecznej. To kluczowy warunek, od którego zależy nie tylko skuteczność kuracji, ale przede wszystkim bezpieczeństwo skóry.

Z czym łączyć kwas kojowy?

Połączenie kwasu kojowego z niektórymi składnikami aktywnymi może wzmocnić jego działanie rozjaśniające i/lub wesprzeć regenerację skóry w trakcie kuracji.

Z jakimi składnikami aktywnymi kwas kojowy tworzy duet idealny na przebarwienia skóry?

• Niacynamid – to połączenie idealne. Kwas kojowy hamuje produkcję melaniny, a niacynamid blokuje jej transport do komórek naskórka. Działają na dwóch różnych etapach, co daje znacznie lepsze efekty w walce z przebarwieniami. Dodatkowo niacynamid wspomaga regenerację skóry, poprzez wzmocnienie BHL, łagodzi stany zapalne i redukuje ryzyko podrażnień.
• Kwas azelainowy – podobnie jak kwas kojowy, jest inhibitorem tyrozynazy, ale ma też silne właściwości przeciwzapalne i antybakteryjne. Połączenie to jest doskonałe dla osób z cerą trądzikową i przebarwieniami pozapalnymi.
• Arbutyna (Alpha Arbutin) – jest pochodną hydrochinonu, która również hamuje tyrozynazę. Działa bardzo skutecznie, a jednocześnie jest łagodniejsza. Połączenie z kwasem kojowym tworzy silny duet rozjaśniający.
• Witamina C – to potężny antyoksydant, który nie tylko chroni skórę przed fotouszkodzeniami, ale także rozjaśnia cerę i hamuje produkcję melaniny.

Z jakimi składnikami aktywnymi warto połączyć kwas kojowy dla wsparcia regeneracji skóry?

• Kwas hialuronowy – zapewnia głębokie nawilżenie, które jest kluczowe podczas kuracji kwasami mogącymi wysuszać skórę. Co więcej, intensywne nawilżenie działa przeciwzmarszczkowo, dlatego takie połączenie szczególnie polecamy w przypadku skóry z oznakami starzenia i przebarwieniami.
• Ceramidy – to cement międzykomórkowy naszej skóry. Uzupełnianie ich poziomu w trakcie stosowania kwasu kojowego pomaga utrzymać zdrową i silną barierę hydrolipidową, zapobiegając podrażnieniom i przesuszeniu.
• Ektoina i trehaloza – składniki te doskonale łagodzą zaczerwienienia, koją podrażnioną skórę i przyspieszają jej regenerację.

Z czym nie łączyć kwasu kojowego?

• Retinoidy – zarówno kwas kojowy, jak i retinoidy mają ogromny potencjał drażniący. Ich jednoczesne stosowanie bez ścisłej kontroli dermatologa może prowadzić do poważnych problemów skórnych, w tym zapalenia skóry. W przypadku odpornej na podrażnienia skóry można je stosować naprzemiennie, ale wymaga to dużej ostrożności i obserwacji skóry.
• Nadtlenek benzoilu – popularny składnik leków na trądzik, który jest bardzo skuteczny, ale również mocno wysuszający. Łączenie go w tej samej rutynie pielęgnacyjnej (rano/wieczór) z kwasem kojowym znacząco zwiększa ryzyko przesuszenia i podrażnienia.
• Inne kwasy AHA/BHA – stosowanie w tym samym czasie serum z kwasem kojowym, toniku z kwasem glikolowym i maseczki z kwasem salicylowym to prosta droga do silnego podrażnienia, zaczerwienienia i naruszenia bariery skórnej.

Czy kwas kojowy jest bezpieczny?

Kwas kojowy stosowany w sposób zgodny z zaleceniami producenta jest BEZPIECZNY. To jedna z najskuteczniejszych substancji, która ma udowodnione działanie w procesie rozjaśniania skóry i przebarwień.

Kosmetyki z kwasem kojowym od BasicLab

W BasicLab kwas kojowy możesz znaleźć w naszych serach na przebarwienia. Jest także obecny w składzie naszej nowości – Rozjaśniajacego serum na przebarwienia pigmentacyjne. Zastosowaliśmy w nim dipalmitynian kwasu kojowego, ponieważ ta nowoczesna pochodna jest bardziej stabilna  ma niższy potencjał drażniący. 

Rozjaśniające serum na przebarwienia pigmentacyjne

Nowe Rozjaśniające serum idealnie wpisuje się w potrzeby codziennej pielęgnacji cery z nierównym kolorytem. Jego zaawansowana formuła skutecznie redukuje przebarwienia, jednocześnie wspierając naturalną barierę ochronną skóry. Dzięki temu cera odzyskuje jednolity koloryt i promienny, zdrowy blask.

Zobacz produkt

Bibliografia:

1. Cabanes, J., Chazarra, S., & Garcia-Carmona, F. (1994). Kojic acid, a cosmetic skin whitening agent, is a slow-binding inhibitor of the o-diphenolase activity of tyrosinase. Journal of Pharmacy and Pharmacology, 46(12)
2. Mitani, H., Koshiishi, I., Imanari, T., & Ueno, Y. (2001). Protective effect of kojic acid on the peroxidative injury of skin. Biological & Pharmaceutical Bulletin, 24(9
3. Saeedi, M., Eslami, M., & Komeilizadeh, K. (2019). Kojic acid applications in cosmetic and pharmaceutical preparations. Biomedicine & Pharmacotherapy, 110, 582-593
4. Mitani, H., Koshiishi, I., Imanari, T., & Ueno, Y. (2001). Protective effect of kojic acid on the peroxidative injury of skin. Biological & Pharmaceutical Bulletin, 24(9)
5. Effendy, I., Ruzita, T., & Adelina, E. (2021). Formulation and effectiveness test of kojic acid solid soap as an anti-acne against Propionibacterium acnes. In Journal of Physics: Conference Series, 1783(1)
6. Lim, J. T. E. (1999). Treatment of melasma using kojic acid in a gel containing hydroquinone and glycolic acid. Dermatologic Surgery, 25(4)
7. Saeedi, M., Eslami, M., & Komeilizadeh, K. (2019). Kojic acid applications in cosmetic and pharmaceutical preparations. Biomedicine & Pharmacotherapy, 110