Skóra wrażliwa — jak ją rozpoznać i jak o nią dbać?
Podrażnienia, zaczerwienienia, a nawet pieczenie – skóra wrażliwa często odpowiada na kosmetyki objawami, których inni nie doświadczają. Podczas gdy większość z radością testuje najnowsze kosmetyczne trendy i wprowadza jesienne retinoidy do rutyny, osoby z wrażliwą cerą stają przed wyzwaniem – jak zmniejszyć jej nadreaktywność i ukoić podrażnienia. W tym artykule odkryjemy, co może prowokować skórę do takich reakcji, jak wybór nieodpowiednich kosmetyków pogarsza sytuację, oraz przedstawimy skuteczne sposoby na właściwą pielęgnację, która przyniesie Twojej wrażliwej skórze ulgę.
Co to znaczy cera wrażliwa?
Cera wrażliwa to stan, w którym skóra wykazuje nadwrażliwość na czynniki zewnętrzne, takie jak kosmetyki, mydła, detergenty, a także zmienne warunki środowiskowe (np. wiatr, zimno). Jest diagnozowana subiektywnie — osoby posiadające skórę wrażliwą zgłaszają dermatologom nadwrażliwość na bodźce, które normalnie nie wywołują reakcji u osób z cerą normalną 1.
Wrażliwość może dotyczyć każdego typu cery — zarówno tłustej, jak i suchej.
Co charakteryzuje skórę wrażliwą?
Cera wrażliwa charakteryzuje się osłabioną barierą ochronną naskórka i/lub nadreaktywnością układu nerwowego skóry.
Bariera naskórkowa u osób ze skórą wrażliwą najczęściej ma zmniejszoną zawartość lipidów w warstwie rogowej, co skutkuje zwiększoną utratą wody (TEWL - transepidermal water loss), co zwiększa ryzyko wystąpienia podrażnień na szkodliwe czynniki zewnętrzne.
Cechą charakterystyczną może być również nadaktywność układu nerwowego skóry. Skóra reaguje na minimalne bodźce (zmiany temperatur, wiatr czy kontakt z wodą) poprzez uwalnianie nadmiernej ilości neuropeptydów, takich jak substancja P i peptyd zależny od genu kalcytoniny (CGRP), które biorą udział w wywoływaniu reakcji zapalnych. Nadmierne uwalnianie tych substancji może prowadzić do stanu zapalnego i nadwrażliwości skóry 2.
Skóra wrażliwa czy nadreaktywna — jaka jest różnica?
Wbrew powszechnej opinii skóra wrażliwa nie zawsze wynika z uszkodzenia bariery hydrolipidowej naskórka. Czasem wiąże się z nadmierną reakcją autoimmunologiczną.
Reaktywna skóra to jeden z 3 podtypów cery wrażliwej. Charakteryzuje się silną reakcją zapalną (zaczerwienienie, pieczenie czy swędzenie) bez znacznego wzrostu przepuszczalności bariery ochronnej naskórka. W takim przypadku może nie pomóc standardowa pielęgnacja cery wrażliwej oparta o wdrożenie lipidów i emolientów. Silna reaktywność często jest leczona dermatologicznie przy pomocy korkosteroidów, inhibitorów kalcyneuryny (takrolimus, pimekrolimus) czy leków antyhistaminowych, które mają łagodzić stany mikrozapalne 3, 4, 5.
Stinging skin, czyli nietypowa wrażliwość skóry
Dość ciekawą przypadłością, która jest trzecim podtypem skóry wrażliwej, jest skóra „piekąca". Charakteryzuje się zwiększoną percepcją neurosensoryczną, w przypadku której niewielkie zewnętrzne bodźce wywołują uczucie pieczenia, szczypania lub mrowienia, ale nie towarzyszą im objawy zapalne (np. zaczerwienienia). Prawdopodobnym problemem wrażliwej skóry tego podtypu są mechanizmy nerwowe. Badania sugerują, że dochodzi do nadmiernej aktywacji receptorów nerwowych, co prowadzi do uczucia dyskomfortu, mimo braku uszkodzeń skóry czy stanów mikrozapalnych 6.
Jakie są objawy skóry wrażliwej?
Objawy skóry wrażliwej obejmują:
- pieczenie – często zgłaszane przez osoby po nałożeniu kosmetyków lub wystawieniu skóry na działanie czynników środowiskowych,
- świąd skóry – uczucie dyskomfortu, które nasila się po kontakcie z drażniącymi substancjami,
- uczucie mrowienia lub szczypania – niekiedy odczuwane zaraz po użyciu produktów kosmetycznych,
- uczucie ściągnięcia – skóra może wydawać się ściągnięta, szczególnie na twarzy,
- zaczerwienienie – może być widoczne, choć nie zawsze towarzyszą mu inne oznaki stanu mikrozapalnego.
Co może powodować nadwrażliwość skóry?
W przypadku cery wrażliwej trzeba uważać na naprawdę wiele różnych rzeczy, gdyż istnieje szereg czynników, które mogą wywoływać nieprzyjemne objawy:
- promieniowanie UV — promieniowanie ultrafioletowe może osłabiać barierę skórną, prowadząc do stanu zapalnego i zwiększonej wrażliwości skóry. Narażenie na UV powoduje uszkodzenie keratynocytów i zwiększa produkcję wolnych rodników, co może pogarszać stan skóry wrażliwej,
- gwałtowne zmiany temperatur — zimno powoduje skurcz naczyń krwionośnych, co prowadzi do niedokrwienia skóry, podczas gdy ciepło może prowadzić do nadmiernego rozszerzenia naczyń krwionośnych i reakcji mikrozapalnych,
- wiatr — ekspozycja na wiatr może prowadzić do nadmiernej wrażliwości, gdyż zwiększa ryzyko utraty wody z naskórka (TEWL).
- nieodpowiednio dobrane kosmetyki — peelingi mechaniczne, drażniące substancje zapachowe, alkohole czy niektóre konserwanty mogą negatywnie wpływać na cerę wrażliwą, gdyż osłabienie bariery hydrolipidowej ułatwia przenikanie substancji, co prowadzi do stanu mikrozapalnego,
- zanieczyszczenia powietrza — skóra narażona na działanie zanieczyszczeń środowiskowych, takich jak pyły, spaliny czy metale ciężkie, staje się bardziej wrażliwa i podatna na podrażnienia,
- stres — stres psychiczny może wpływać na układ nerwowy skóry, prowadząc do nasilenia objawów wrażliwości. W stanach stresu dochodzi do uwalniania neuropeptydów, które nasilają stan zapalny i reakcje skórne. Badania pokazują, że osoby narażone na chroniczny stres częściej zgłaszają problemy z wrażliwością skóry,
- zmiany hormonalne — wahania hormonalne mogą wpływać na nadwrażliwość skóry. W okresie przedmiesiączkowym dochodzi do wzrostu poziomu progesteronu, który może powodować zatrzymywanie wody i nasilać uczucie obrzęku oraz napięcia skóry. Cera nadwrażliwa często występuje także u kobiet w okresie menopauzy, gdyż spadek poziomu estrogenów może prowadzić do zmniejszenia nawilżenia skóry i osłabienia bariery naskórkowej, co zwiększa podatność na podrażnienia,
- dermatozy — choroby skóry charakteryzujące się osłabieniem bariery hydrolipidowej (np. trądzik różowaty, atopowe zapalenie skóry czy łuszczyca) mogą zwiększać nadwrażliwość skóry na czynniki zewnętrzne 7.
Jakie składniki aktywne do cery wrażliwej wybrać?
Wybór odpowiednich składników aktywnych może znacząco poprawić kondycję cery. Warto zadbać o to, by w codziennej pielęgnacji skóry wrażliwej znalazły się:
- ceramidy — naturalne lipidy występujące w warstwie rogowej naskórka. Pomagają w odbudowie uszkodzonej bariery naskórkowej, zmniejszają utratę wody i chronią skórę przed czynnikami drażniącymi,
- bisabolol — naturalny składnik pozyskiwany z rumianku, redukuje zaczerwienienia, działa kojąco i pomaga zmniejszyć podrażnienia wywołane czynnikami zewnętrznymi,
- kwas hialuronowy — silny humektant, który przyciąga i zatrzymuje wodę w skórze, zwiększając jej nawilżenie,
- niacynamid — łagodzi stany mikrozapalne, zmniejsza zaczerwienienia i wspomaga regenerację naskórka. Jest także delikatny i dobrze tolerowany przez skórę wrażliwą,
- probiotyki i prebiotyki — wspierają naturalny mikrobiom skóry, wzmacniając jej barierę ochronną i poprawiając odporność na czynniki zewnętrzne.
- trehaloza – ma silne właściwości nawilżające i chroniące skórę przed stresem środowiskowym. Działa jak „tarcza” przed wysuszeniem, wiążąc wodę w naskórku, co pomaga zachować elastyczność i miękkość.
- EGCG na nośniku peptydowym –silny antyoksydant pozyskiwany z zielonej herbaty, który neutralizuje wolne rodniki, zmniejsza stany mikrozapalne i wspomaga regenerację skóry, co jest szczególnie korzystne dla cery wrażliwej, narażonej na podrażnienia.
- CICA – ekstrakt z wąkroty azjatyckiej, znany z działania kojącego i regenerującego. Łagodzi podrażnienia oraz wzmacnia barierę naskórkową, co pomaga zredukować nadwrażliwość.
- ektoina – zwiększa poziom nawilżenia, zapobiega odwodnieniu i łagodzi podrażnienia wynikające z nieszczelności BHL.
Jakich składników aktywnych unikać w pielęgnacji skóry wrażliwej?
- alkohole (Alcohol Denat., Ethanol) – alkohol stosowany w kosmetykach może nadmiernie wysuszać skórę, co prowadzi do osłabienia bariery ochronnej. Regularne stosowanie produktów z wysoką zawartością alkoholu może nasilać podrażnienia i powodować przesuszenie skóry, co szczególnie szkodzi cerze wrażliwej.
- fenoksyetanol (Phenoxyethanol) – popularny środek konserwujący, który, choć powszechnie uznawany za bezpieczny w niskich stężeniach, jest wiązany z egzemą kontaktową i reakcjami alergicznymi u osób o skórze wrażliwej. Stosowany w zbyt wysokich stężeniach może powodować podrażnienia.
- metyloizotiazolinon (Methylisothiazolinone) – jest to silny środek konserwujący, który może uwalniać formaldehyd (aldehyd mrówkowy), substancję znaną z działania drażniącego i alergizującego. Metyloizotiazolinon jest często związany z reakcjami alergicznymi, zwłaszcza u osób o skłonności do egzemy i podrażnień.
- oleje eteryczne – choć naturalne, olejki eteryczne często zawierają takie składniki jak limonen czy linalol, które mogą wywoływać podrażnienia i reakcje alergiczne. Wysokie stężenia tych substancji są szczególnie niekorzystne dla skóry wrażliwej, ponieważ mogą prowadzić do zaczerwienienia, pieczenia i świądu.
- substancje zapachowe, perfumy (Fragrance, Parfum) – wiele substancji perfumujących to alergeny, które mogą wywoływać reakcje skórne, takie jak zaczerwienienie, pieczenie i świąd. Kosmetyki zawierające substancje zapachowe nie są polecane do skóry wrażliwej, ponieważ mogą nasilać podrażnienia i powodować alergie kontaktowe.
Jak dbać o wrażliwą skórę twarzy?
Z pomocą odpowiedniej pielęgnacji możesz znacząco poprawić kondycję skóry wrażliwej i zmniejszyć jej nadreaktwyność na czynniki zewnętrzne.
Jaki płyn micelarny do cery wrażliwej?
Wybierając płyn micelarny do cery wrażliwej, zwróć przede wszystkim uwagę na to, czy nie zawiera substancji zapachowych i alkoholu denaturowanego, które mogą wywołać podrażnienie i uszkodzenie bariery hydrolipidowej. Demakijaż powinien opierać się o delikatne produkty myjące, które usuną makijaż czy filtry przeciwsłoneczne bez konieczności pocierania twarzy wacikiem.
W BasicLab wszystkie płyny micelarne są stworzone z myślą o cerze wrażliwej. Możesz bez problemu wybrać ten, który najlepiej odpowiada potrzebom Twojej skóry. Jeśli jednak aktualnie doświadczasz silnej suchości i/lub podrażnienia, to szczególnie polecamy Ci Dermatologiczną emulsję myjącą.
Jak żel do mycia twarzy w przypadku skóry wrażliwej?
Dwuetapowe oczyszczanie jest dobrym rozwiązaniem w przypadku cery wrażliwej, gdyż umożliwia dokładniejsze usunięcie wszelkich zanieczyszczeń o potencjalne drażniącym. Warto wybrać żel komplementarny do płynu micelarnego, dopasowany do potrzeb skóry.
Jaki krem do cery wrażliwej?
Odpowiednie nawilżenie skóry wrażliwej jest na wagę złota. Krem do cery wrażliwej powinien zawierać substancje, które odpowiednio wesprą barierę hydrolipidową i pomogą złagodzić podrażnienia.
Z naszej gamy dermokosmetyków ulubieńcami do cery wrażliwej są ultraproste w swojej formule kremy Famillias oraz nieco bardziej zaawansowane kremy ceramidowe. Obie propozycje doskonale niwelują uczucie ściągnięcia i suchości, a przy tym wzmacniają barierę ochronną.
Krem nawilżający do twarzy lekka konsystencja
Lekki krem nawilżający o ultraprostym składzie. Idealnie sprawdzi się dla uwrażliwionej skóry tłustej, mieszanej i trądzikowej.
Krem nawilżający do twarzy bogata konsystencja
Krem nawilżający o ultraprostym składzie, lecz bogatszej konsystencji. Dobre rozwiązanie dla skór suchych i normalnych.
Krem lipidowy na zimę
Ulubieniec skóry suchych i normalnych na zimę. Skutecznie chroni przed podrażnieniami spowodowanymi mrozem i wiatrem.
Jaki krem SPF do skóry wrażliwej?
Ochrona przed promieniami słonecznymi jest równie ważna co odpowiednie nawilżanie. Jeśli nie zadbasz o to, by cera wrażliwa codziennie była zabezpieczona przed szkodliwym działaniem promieniowania UVA i UVB, to nie masz co liczyć na długotrwałe pożegnanie nadwrażliwości. Słońce będzie bezlitośnie powodować nowe podrażnienia, co przyczyni się do utrzymania lub pogorszenia problemów skórnych.
W BasicLab oferujemy dwa kremy SPF50+, które są dermokosmetykami. Wybór pomiędzy nimi powinien zależeć od rodzaju skóry. W przypadku cery trądzikowej i/lub tłustej doskonale sprawdzi się Emulsja ochronna SPF50+, natomiast do skóry suchej lepszym wyborem będzie nasz Krem ochronny SPF50+.
Kompleksowa pielęgnacja cery wrażliwej od BasicLab
Zestaw kompleksowa pielęgnacja skóry ultrawrażliwej z lekkim kremem
Kompleksowy zestaw kosmetyków do skóry wrażliwej. Pomoże Ci szybko przywrócić odpowiedni poziom nawilżenia i zmniejszyć nadreaktywność skóry. W tej wersji emulsję myjącą i emu-żel uzupełnia lekki krem, który sprawdzi się do skóry tłustej i/lub z tendencją do zmian trądzikowych.
Zestaw kompleksowa pielęgnacja skóry ultrawrażliwej z bogatym kremem
Druga propozycja kompleksowej pielęgnacji cery wrażliwej, która lepiej sprawdzi się do suchych i normalnych skór. W zestawie zawarty jest ceramidowy krem o bogatej konsystencji, który może nie sprawdzić się w przypadku cer tłustych i/lub ze skłonnościami do zanieczyszczeń.
Bibliografia:
- Misery, L., Myon, E., Martin, N., Verrière, F., Nocera, T., & Taieb, C. (rok). Sensitive skin in France: an epidemiological approach, dostęp: https://europepmc.org/article/med/15988353
- Primavera, G., & Berardesca, E. (2005). Sensitive skin: Mechanisms and diagnosis. International Journal of Cosmetic Science, 27(1), 1-10. https://doi.org/10.1111/j.1467-2494.2004.00243.x
- Inamadar, A., & Palit, A. (2013). Sensitive skin: An overview. Indian Journal of Dermatology, Venereology and Leprology, 79(1), 9-16. https://doi.org/10.4103/0378-6323.104664
- Yosipovitch, G., Misery, L., Proksch, E., Metz, M., Ständer, S., & Schmelz, M. (rok). Skin barrier damage and itch: Review of mechanisms, topical management, and future directions.
- Fujii, M., Imahori, S., Nakayama, M., Nabe, T., & Ohya, S. (rok). Tacrolimus suppresses itch-related response in diet-induced atopic dermatitis model mice by reducing chloroquine-sensitive sensory neurons
- Sensitive skin: An overview ensitive skin: An overview Arun C. Inamadar, Aparna Palit run C. Inamadar, Apar; https://www.researchgate.net/publication/233958014_Sensitive_skin_An_overview
- Gillbro, J. (rok). Zrozum swoją skórę. Fakty, mity i porady. Wydawnictwo Kobiece, str. 125