Antyoksydacja – co to jest i dlaczego jest ważna?

2025-02-27

Antyoksydacja to termin, który słyszał niemal każdy, ale mało kto wie, co właściwie oznacza. Gdybyśmy zagrali w grę skojarzeń, to miłośnicy pielęgnacji twarzy zapewne skojarzyliby go z wolnymi rodnikami i przebarwieniami, a fani zdrowego żywienia z cytrusami i zdrowiem. To tylko potwierdza, jak istotnym tematem jest antyoksydacja. Nie mogłyśmy go pominąć w naszym blogu! Skupimy się jednak na tym, na czym eksperci BasicLab znają się najlepiej, czyli skutecznej pielęgnacji skóry. Opowiemy Ci, dlaczego antyoksydacja to absolutna podstawa zdrowego wyglądu oraz jakie mogą być skutki uboczne pomijania tego kroku w codziennym dbaniu o cerę.

Co znajdziesz w artykule?

Co to znaczy antyoksydacja?
Antyoksydanty w żywności – podstawa zdrowia organizmu
Antyoksydanty w kosmetykach – podstawa zdrowej skóry
Korzyści stosowania kosmetyków antyoksydacyjnych
Jak antyoksydanty w kosmetykach chronią skórę przed uszkodzeniami? Mechanizm działania
Kosmetyki z antyoksydantami – dla kogo?
Najlepsze antyoksydanty dla Twojej skóry
Wybierz swoje idealne antyoksydacyjne serum z BasicLab
Antyoksydacja – podsumowanie

Co to znaczy antyoksydacja?

Antyoksydacja to proces neutralizacji wolnych rodników, które są wysoko reaktywnymi cząsteczkami posiadającymi niesparowany elektron. W organizmie wolne rodniki powstają naturalnie w wyniku procesów metabolicznych, ale ich nadmiar może prowadzić do stresu oksydacyjnego – stanu, w którym zachwiana zostaje równowaga między produkcją wolnych rodników a zdolnością organizmu do ich neutralizacji.

Jak działają wolne rodniki tlenowe?

Wolne rodniki, dążąc do stabilizacji, "kradną" elektrony z innych cząsteczek, takich jak lipidy błon komórkowych, białka czy DNA. To prowadzi do ich uszkodzenia i może skutkować m.in. przyspieszonym starzeniem się skóry.

Jak działają antyoksydanty?

Antyoksydanty to związki, które neutralizują wolne rodniki, oddając im własny elektron. Dzięki temu wolne rodniki przestają być reaktywne i nie powodują dalszych uszkodzeń. Kluczowe jest to, że antyoksydanty robią to w kontrolowany sposób, nie stając się przy tym kolejnymi wolnymi rodnikami.

Niektóre antyoksydanty, takie jak ergotioneina, posiadają zdolność do regeneracji, co oznacza, że po oddaniu elektronu mogą wrócić do swojej aktywnej formy i ponownie działać jako antyoksydanty. Dzięki temu wykazują długotrwałe działanie ochronne w porównaniu z innymi antyoksydantami, takimi jak witamina C czy glutation ¹.

Antyoksydanty w żywności – podstawa zdrowia organizmu

Antyoksydacja jest istotna nie tylko w kontekście pielęgnacji skóry, ale i ogólnego zdrowia organizmu. Procesy utleniania, które prowadzą do powstawania wolnych rodników, zachodzą w każdej komórce ciała, a nadmiar stresu oksydacyjnego często korelowany jest z rozwojem wielu chorób m.in. choroby niedokrwiennej serca, choroby układu krążenia czy zwiększonym ryzykiem chorób nowotworowych.

Dieta bogata w antyoksydanty wspomaga ochronę organizmu od wewnątrz i wzmacnia naturalne mechanizmy obronne.

Antyoksydanty w kosmetykach – podstawa zdrowej skóry

Antyoksydacja jest niezwykle ważna dla skóry, ponieważ chroni cię przed przedwczesnym starzeniem. Wolne rodniki są główną przyczyną fotostarzenia, utraty elastyczności i powstawania przebarwień. Czynniki zewnętrzne, takie jak promieniowanie UV, zanieczyszczenia środowiska i światło niebieskie (HEV), przyczyniają się do nadmiernej produkcji wolnych rodników w skórze. Antyoksydanty zawarte w preparatach kosmetycznych pomagają neutralizować reaktywne formy tlenu i chronią komórki skóry przed uszkodzeniami oksydacyjnymi.

Korzyści stosowania kosmetyków antyoksydacyjnych

Regularne stosowanie kosmetyków zawierających antyoksydanty przynosi szereg korzyści dla skóry:

Spowolnienie procesów starzenia się: Antyoksydanty opóźniają procesy starzenia poprzez ochronę komórek skóry przed szkodliwym działaniem wolnych rodników
Poprawa kolorytu i tekstury: Składniki takie jak ekstrakt z zielonej herbaty (źródło EGCG) czy resweratrol mogą rozjaśniać i wygładzać skórę
Ochrona przed fotostarzeniem: Antyoksydanty chronią skórę przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego, które jest jednym z głównych czynników starzenia się skóry
Łagodzenie stanów mikrozapalnych: Antyoksydanty mają działanie łagodzące stany mikrozapalne, co pozytywnie wpływa na kondycję cery trądzikowej.

Jak antyoksydanty w kosmetykach chronią skórę przed uszkodzeniami? Mechanizm działania

Spowolnienie procesów starzenia

Jednym z kluczowych mechanizmów starzenia się skóry jest degradacja kolagenu oraz spadek elastyczności, co prowadzi do powstawania zmarszczek i utraty jędrności. Wolne rodniki przyczyniają się do niszczenia włókien kolagenowych i elastynowych, powodując wiotczenie skóry.

Zastosowanie antyoksydantów w kosmetykach pozwala na neutralizację wolnych rodników i ochronę komórek skóry przed stresem oksydacyjnym, co przekłada się na spowolnienie procesów starzenia.

Badania wykazały, że

witamina C (kwas askorbinowy) może zwiększyć syntezę kolagenu o około 50%, co przyczynia się do poprawy elastyczności i gęstości skóry, zmniejszając widoczność zmarszczek ².
Ergotioneina wspomaga redukcję kolagenu typu 1 i zmniejsza aktywność enzymów degradujących kolagen, takich jak MMP-1 ³.
koenzym Q10 hamuje aktywność metaloproteinaz macierzy (MMP), enzymów odpowiedzialnych za degradację kolagenu i elastyny, co pomaga zachować jędrność i elastyczność skóry ⁴.
witamina E jest kluczowym antyoksydantem w skórze, chroniącym ją przed uszkodzeniami wywołanymi promieniowaniem UV. Po utlenieniu witamina E wymaga regeneracji, w czym pomaga witamina C, tworząc skuteczną kaskadę antyoksydacyjną, co zapobiega przedwczesnemu starzeniu skóry ⁵.
Resweratrol aktywuje sirtuiny – enzymy regulujące procesy regeneracyjne skóry, co przyczynia się do opóźnienia procesów starzenia ⁶.

Poprawa kolorytu skóry

Wolne rodniki i przewlekły stres oksydacyjny mogą wpływać na nieprawidłowy koloryt skóry, powodując przebarwienia i plamy pigmentacyjne. Głównym mechanizmem odpowiedzialnym za te zmiany jest zaburzenie procesu melanogenezy, czyli produkcji melaniny – naturalnego barwnika skóry. Kluczowym enzymem regulującym ten proces jest tyrozynaza, której aktywność może zostać zakłócona przez nadmierną ekspozycję na stres oksydacyjny.

Badania wykazały, że:

witamina C pomaga hamować aktywność tyrozynazy, dzięki czemu rozjaśnia przebarwienia i wyrównuje koloryt skóry ⁷.
koenzym Q10 hamuje syntezę melaniny i aktywność tyrozynazy, co pomaga w równomiernym rozmieszczeniu barwnika w skórze i zapobiega powstawaniu plam pigmentacyjnych ⁸

Ochrona przed fotostarzeniem

Fotostarzenie jest procesem starzenia związanym z promieniowaniem UV, które powoduje uszkodzenia skóry. Antyoksydanty, takie jak witamina E i kwas ferulowy, chronią skórę przed tymi uszkodzeniami, zmniejszając ryzyko powstawania zmarszczek i przebarwień. Witamina E jest szczególnie skuteczna w ochronie przed promieniowaniem UV, ponieważ może absorbować energię promieniowania i neutralizować wolne rodniki powstające w wyniku ekspozycji na słońce.

Badania wykazały, że:

koenzym Q10 zmniejsza uszkodzenia wywołane promieniowaniem UVA i UVB, chroniąc DNA komórkowe i redukując ekspresję cytokin prozapalnych ^{9, 10}.
Witamina E i kwas ferulowy skutecznie neutralizują wolne rodniki powstające w wyniku ekspozycji na promieniowanie UV, zmniejszając ryzyko powstawania zmarszczek i przebarwień^3, 11

Ukojenie stanów mikrozapalnych

Niektóre badania naukowe sugerują, że antyoksydanty mają działanie przeciwzapalne,co pomaga w redukcji podrażnień. Ekstrakt z zielonej herbaty, zawierający katechiny np. EGCG, wykazuje silne właściwości przeciwzapalne, co przyczynia się do poprawy kondycji skóry i zmniejszenia ryzyka wystąpienia chorób skórnych.

Badania wykazały, że:

Ekstrakt z zielonej herbaty wykazuje silne właściwości łagodzące stany mikrozapalne, co przyczynia się do poprawy kondycji skóry trądzikowej i skłonnej do niedoskonałości ¹².
Koenzym Q10 zmniejsza poziom markerów zapalnych w keratynocytach i fibroblastach, co łagodzi stany mikrozapalne oraz wspiera procesy regeneracyjne skóry ¹⁰

Kosmetyki z antyoksydantami – dla kogo?

Działanie antyoksydacyjne jest niezbędne dla zdrowia każdej skóry, niezależnie od wieku czy problemu. Kosmetyki z antyoksydantami mogą być stosowane zarówno profilaktycznie przed przedwczesnym starzeniem, jak i jako wsparcie w terapiach dermatologicznych. Z ich wszechstronnego działania skorzysta skóra

z oznakami starzenia – antyoksydanty neutralizują wolne rodniki, które przyspieszają degradację kolagenu i elastyny. Regularne stosowanie serum lub kremu z witaminą C, koenzymem Q10 czy ergotioneiną może poprawić jędrność skóry, wygładzić zmarszczki i chronić przed dalszym fotostarzeniem.
z przebarwieniami – antyoksydanty, takie jak witamina C i niacynamid, regulują proces melanogenezy, rozjaśniając przebarwienia i wyrównując koloryt skóry. Działają wspomagająco w terapii plam pigmentacyjnych i nierównomiernego kolorytu.
nadreaktywna – przeciwutleniacze, np. polifenole z zielonej herbaty czy witamina E, pomagają łagodzić stany mikrozapalne i redukować nadreaktywność skóry na bodźce zewnętrzne. Dzięki temu zmniejszają zaczerwienienia i wspierają funkcję bariery ochronnej.
trądzikowa – antyoksydanty, takie jak witamina C, cynk i zielona herbata, działają łagodząco na zmiany mikrozapalne, regulują produkcję sebum i wspomagają procesy regeneracyjne. Pomagają zmniejszyć zaczerwienienia, stany mikrozapalne i przyspieszają gojenie zmian trądzikowych.

Najlepsze antyoksydanty dla Twojej skóry

Różne związki chemiczne wykazują skuteczne właściwości antyoksydacyjne, jednak my przedstawimy C wyłącznie te, które są uważane za najsilniejsze antyoksydanty w pielęgnacji skóry.

Witamina C – jest silnym przeciwutleniaczem rozpuszczalnym w wodzie (wyjątek Tetraizopalmitynian askorbylu, który jest rozpuszczalny w tłuszczach), który neutralizuje wolne rodniki, zapobiega degradacji kolagenu oraz rozjaśnia przebarwienia. Wspiera syntezę kolagenu, poprawia elastyczność skóry i działa pozytywnie na skórę trądzikową.. Pamiętaj, że witamina C to nie tylko kwas askorbinowy, ale i masa innych pochodnych, o czym możesz przeczytać tutaj.
Ergotioneina – aminokwas o wyjątkowo silnych właściwościach antyoksydacyjnych, który chroni komórki skóry przed stresem oksydacyjnym oraz wspiera ich regenerację. Wzmacnia mechanizmy obronne skóry, zwiększając aktywność enzymów antyoksydacyjnych, takich jak dysmutaza ponadtlenkowa (SOD).
Witamina E – jest rozpuszczalna w tłuszczach i pełni kluczową rolę w ochronie lipidów skóry przed utlenianiem. Działa synergicznie z witaminą C, wzmacniając jej właściwości antyoksydacyjne. Pobudza fibroblasty, które z wiekiem stają się coraz mniej aktywne, do produkcji kolagenu, elastyny i kwasu hialuronowego.
Koenzym Q10 – antyoksydant rozpuszczalny w tłuszczach, który opóźnia starzenie organizmu, neutralizuje wolne rodniki powstające w wyniku promieniowania UV, zmniejsza zmarszczki i poprawia elastyczność skóry.
Kwas ferulowy – to silny antyoksydant, który stabilizuje witaminę C i E, zwiększając ich skuteczność w neutralizowaniu wolnych rodników. Redukuje przebarwienia, wspiera nawilżenie i reguluje wydzielanie sebum.

Synergia antyoksydantów – ciekawostka

Niektóre przeciwutleniacze wykazują silniejsze działanie antyoksydacyjne, gdy są stosowane razem, a doskonałym przykładem jest kombinacja witaminy C, witaminy E i kwasu ferulowego.

Kombinacja tych trzech składników działa skuteczniej niż pojedyncze antyoksydanty. Wspólnie jeszcze lepiej pozbywają się wolnych rodników w organizmie oraz neutralizują ich szkodliwe działanie, wspierając redukcję zmarszczek. Dzięki synergii tej trójki, skóra zyskuje silniejszą barierę ochronną i wolniej się starzeje.

Wybierz swoje idealne antyoksydacyjne serum z BasicLab

W BasicLab wiemy, jak ważna jest antyoksydacja, dlatego w naszej gamie znajdziesz aż 8 ser z witaminą C, 2 sera z ergotioneiną. Każde z nich opisaliśmy w skrócie poniżej, jednak zachęcamy Cię do odwiedzenia strony produktu i sprawdzenia szczegółowych informacji.

Antyoksydacyjne serum z witaminą C BasicLab

Serum z witaminą C 15%, Nawilżenie i Rozświetlenie

Serum z witaminą C, które zawiera czystą postać witaminy C (kwas askorbinowy). Świetnie sprawdzi się do skór suchych, dojrzałych, z nierównym kolorytem i przebarwieniami.

Serum z witaminą C 10%, Napięcie i Wzmocnienie

Serum z łagodną pochodną witaminy C w postaci Ascorbyl Glucoside. Skutecznie wzmacnia naczynka, dlatego polecamy je do skóry z rumieniem trądizkiem różowatym.

Antyoksydacyjne serum wyrównujące z wit. C 15% Rozświetlenie i Wyciszenie

Formuła bazuje na etylowej witaminie C – ultrastabilnej formie o najniższym potencjale drażniącym. Polecamy je w szczególności do skór wrażliwych, tłustych i z tendencją do trądziku.

Antyoksydacyjne serum regenerujące Odżywienie i Wygładzenie

Antyoksydacyjne serum z witaminą C (w formie pochodnej Ascorbyl Tetraisopalmitate) o olejowej formule. Idealne rozwiązanie do skór suchych, dojrzałych i odwodnionych.

Antyoksydacyjne serum regenerujące Odżywienie i Wyrównanie

Optymalne rozwiązanie dla skóy suchej, wrażliwej i dojrzałej. Serum skutecznie wyrównuje koloryt cery i wykazuje wysoką skuteczność w redukcji zmian trądzikowych.

Emulsyjne serum antyoksydacyjne z 6% ascorbyl tetraisopalmitate

Idealne na Twoje pierwsze serum antyoksydacyjne. Skutecznie chroni struktury zdrowych komórek skóry przed wolnymi rodnkami, odbudowuje BHL i ujędrnia skórę.

Antyoksydacyjne serum z ergotioneiną BasicLab

Ergotioneina to dobre rozwiązanie dla osób, którym nie udało się znaleźć idealnej witaminy C.

Antyoksydacyjne serum wzmacniające 0,5% ergotioneiny, 5% kompleksu diglukozydu kwasu galusowego

Serum, które zachwyci Cię nie tylko efektami, ale i samą formulacją. Dwużelowa formuła z widocznymi nośnikami lipofilowymi z koenzymem Q10 jest nietypowym i bardzo efektownym rozwiązaniem. Produkt skutecznie redukuje skutki fotostarzenia (przebarwienia czy zmarzszczek) oraz wpływa na widoczne rozjaśnienie cery.

Antyoksydacyjne serum wzmacniające 1% ergotioneiny, 10% kompleksu diglukozydu kwasu galusowego, 3% kompleksu senolitycznego, EGCG

Wersja z wyższym stężeniem ergotioneiny i kompleksu diglukozydu kwasu galusowego. Zawiera dodatkowo kompleks senolityczny, który usuwa komórki "zombie" (odpowiedzialne za stan zapalny i uszkodzenia w otaczających je komórkach) oraz EGCG, które poprawia regenerację skóry i szczelność bariery hydrolipidowej.

Antyoksydacja – podsumowanie

Uff… kolejna solida porcja wiedzy za Tobą! Poniżej znajdziesz najważniejsze informacje w pigułce – warto, żeby zostały Ci w pamięci. Możesz także zawsze do nich wrócić!

Wolne rodniki – reaktywne formy tlenu, które są niezbędne w procesach biologicznych. To związki, łączące się w pary z innymi cząsteczkami. Te z nieparzystą liczbą elektronów są „reaktywne”, ponieważ uszkadzają komórki. Prowadzi to do przyśpieszonych procesów starzenia się skóry.
Antyoksydacja to neutralizowanie szkodliwego działania wolnych rodników, które są „reaktywne”.
W organizmie znajdują się przeciwutleniacze, których działanie – na skutek naturalnego starzenia się skóry – słabnie, podczas gdy produkcja reaktywnych form tlenu wzrasta.
Najsilniejszymi antyoksydantami wykorzystywanymi w kosmetyce są m.in.: witamina C, ergotioneina, koenzym Q10i kwas ferulowy Pomagają one chronić skórę m.in. przed szkodliwym działaniem promieniowania słonecznego. Mają właściwości przeciwzapalne i redukują nieestetyczne przebarwienia.
Antyoksydanty są jedynymi z kluczowych składników spowalniających starzenie organizmu. W preparatach kosmetycznych chronią skórę przed przedwczesnym starzeniem, a spożywane w żywności redukują ilość w organizmie wolnych rodników tlenowych, co także opóźnia procesy starzenia i wspiera zdrowie (antyoksydanty mogą chronić przed rozwojem choroby niedokrwiennej serca).

Bibliografia:

Oumari M., Goldfuss B., Stoffels C., Schmalz H.-G., Gründemann D. Regeneration of ergothioneine after reaction with singlet oxygen. Free Radic Biol Med. 2019;134:498-504. doi: 10.1016/j.freeradbiomed.2019.01.043. Epub 2019 Feb 2
Wang M., Lu W., Ge X., Lu Y., Jia X., Li H., Liu Q. Study on the Efficacy of Vitamin C Lotion on Skin: Permeable and Anti-Aging. J Cosmet Dermatol Sci Appl. 2022;12(1)
Tsay G.J., Lin S.-Y., Li C.-Y., Mau J.-L., Tsai S.-Y. Comparison of Single and Combined Use of Ergothioneine, Ferulic Acid, and Glutathione as Antioxidants for the Prevention of Ultraviolet B Radiation-Induced Photoaging Damage in Human Skin Fibroblasts. Processes. 2021;9(7):1204. doi: 10.3390/pr9071204
Lain E., Agrawal N., Ruvolo E., Weise J.M., Callender V.D. The Role of Coenzyme Q10 in Skin Aging and Opportunities for Topical Intervention: A Review. J Clin Aesthet Dermatol. 2024;17(8):50–55.
Carlotti M.E., Gallarate M., Gasco M.R., Morel S., Serafino A., Ugazio E. Synergistic action of vitamin C and amino acids on vitamin E in inhibition of the lipoperoxidation of linoleic acid in disperse systems. Int J Pharm. 1997;157(2):[strony]. doi: 10.1016/S0378-5173(97)00168-3.
Kaeberlein M., McDonagh T., Heltweg B., Hixon J., Westman E.A., Caldwell S.D., et al. Substrate-specific Activation of Sirtuins by Resveratrol. J Biol Chem. 2005;280(17):17038–17045
Sanadi R.M., Deshmukh R.S. The effect of Vitamin C on melanin pigmentation – A systematic review. J Oral Maxillofac Pathol. 2020;24(2):374–382. doi: 10.4103/jomfp.JOMFP_207_20
Zhao R., Zhang M., Dang L. Whitening and freckle removing functions of coenzyme Q10, and application thereof in cosmetics. Patent number: CN103083198A. Beijing Tianchen Space Biomedical R & D Co Ltd; Filed October 27, 2011; Published May 8, 2013
Yue Y., Zhou H., Liu G., Li Y., Yan Z., Duan M. The advantages of a novel CoQ10 delivery system in skin photo-protection. Int J Pharm. 2010;392(1-2):57–63. doi: 10.1016/j.ijpharm.2010.03.032.
Inui M., Ooe M., Fujii K., Matsunaka H., Yoshida M., Ichihashi M. Mechanisms of inhibitory effects of CoQ10 on UVB-induced wrinkle formation in vitro and in vivo. Biofactors. 2008;32(1-4):237-43. doi: 10.1002/biof.5520320128
Augustyniak A.M., Rotsztejn H., Bartnicka E., Budzisz E. Effects of reactive oxygen species on skin photoaging. Przegl Dermatol. 2016;103:233–239. doi: 10.5114/dr.2016.60630
Topical green tea polyphenols and caffeine as a treatment for acne vulgaris. J Am Acad Dermatol. 2017;76(6):S1AB262. doi: 10.1016/j.jaad.2017.04.1017

Inne źródła:
B. Algiert-Zielińska i in., Kosmetologia, red. A. Kołodziejczak, Wyd. PZWL, Warszawa 2020
L. Bauman, Dermatologia estetyczna, red. K. Padlewska, Wyd. PZWL, Warszawa 2021

Pokaż więcej wpisów z Luty 2025